Merkezimizce düzenlenen okuyucularımıza açık etkinliklerin 61’incisi, Şeker Kurumu Eski Başkanı Sayın Dr.Hüsnü TEKİN’in katılımı ile “Dünya Şeker Sektörü ve Türkiye’nin Şeker Politikaları” başlıklı bir söyleşi şeklinde gerçekleşti.
Vakit ayırdığı ve bilgilendirici sunumu için Sayın TEKİN’e teşekkür ediyor, söyleşiden bazı notları okuyucularımızın istifadesi için aşağıda sunuyoruz.
SÖYLEŞİDEN NOTLAR:
T.C. Şeker Kurumu, 19 Nisan 2001 tarihinde yürürlüğe giren 4634 sayılı Şeker Kanunu ile kurulmuştur. Kamu tüzel kişiliğine sahip olan Kurum, Şeker Kanunu ve ilgili diğer mevzuatın uygulanmasını sağlamak, uygulamayı denetlemek ve sonuçlandırmak ve Kanunda verilen yetkiler çerçevesinde düzenlemeler yapmak üzere oluşturulmuştur. Bu kapsamda Kurul; şeker kotalarının tespiti, tahsisi, iptali ve transferleri hakkında kararlar alır ve uygular. Kota sistemine uygun hareket etmeyenler hakkında, Kanunda yer verilen yaptırımları uygulamak da Kurulun görevleri arasındadır.
Şeker Kurumunun kurulma süreci şu şekilde olmuştur:
Bir Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) statüsündeki Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. bünyesinde faaliyet gösteren 25 fabrika bulunmaktadır. 2001 ekonomik krizi öncesi şeker üretiminde kota olmadığı için, bu fabrikalarda Türkiye’nin ihtiyacından çok fazla şeker, dünya şeker fiyatlarının yaklaşık 3 katı maliyetle üretilmiş ve büyük stoklar oluşmuştur. Bu stoklar zaman zaman 900 bin ve 1 milyon tonlara ulaşmıştır. Bu da, bugünkü rakamlarla (toptan) 3- (perakende) 4 milyar TL civarında bir ürün stoku + depolama maliyeti + üretim sürecindeki tüm maliyetler ve finansman (faiz) giderleri şeklinde bir maliyet oluşturmuştur.
2001 ekonomik krizi sonrası bu duruma çözüm üretmek amacı ile Kemal Derviş kanunları olarak isimlendirilen kanunlardan 4634 sayılı Şeker Kanunu ile Şeker Kurumu kurularak kotalı üretim sistemine geçiliyor. Kotalı üretim sisteminde ihtiyaç kadar üretim yapılması sağlanıyor ve stok fazlası olmadığı için ihracata, stok yetersizliği olmadığı için de ithalata gerek duyulmuyor. (Kota sistemi uygulanmadığı dönemde, çiftçilerin pancar alım taban fiyatının az bulduğu dönemlerde üretim ülke ihtiyacını karşılayamayabiliyordu)
Her fabrikanın son 3 yıllık üretiminin ortalaması alınarak fabrika bazlı kotalar belirleniyor. Nişasta bazlı şeker (NBŞ) için %10 kota belirleniyor. Bu kotayı %50 artırıp eksiltemeye, Bakanlar Kurulu yetkili.
SÖYLEŞİDEN KARELER