ABD Başkanı Trump Çin mallarına %54’lük tarifeyi yetmez bulmuş gibi, %50 ek gümrük vergisi tehdidini masaya koydu. Çin’de boş durmadı; ABD’den ithal edilen tarım ürünlerine %40 ek vergiyle misilleme yaptı, teknoloji devlerine üretim kısıtlamaları getirdi. Son haberlere göre, Çin’in ABD ithalatına uyguladığı tarifeler %84’e kadar çıktı. Bu, adeta ekonomik bir satrançta “şah” hamlesi!

ABD tarafında ise hedef belli: Çin’in küresel tedarik zincirindeki hakimiyetini kırmak. Zaten bu amaçla elektronik ve otomotiv parçalarına %60’lık yeni bir tarife dalgası geldi. Apple ve Tesla gibi devler zorda; iPhone fiyatlarının ABD’de %35 artabileceği konuşuluyor. Çin ise Japonya ve Güney Kore ile teknoloji iş birliğini derinleştirip, Avrupa’ya “ABD’ye karşı birleşelim” mesajını daha yüksek sesle veriyor. Kısa vadede iki taraf da yara alıyor: ABD’de enflasyon %5’i aşabilir, Çin’de büyüme %4’ün altına inebilir. Ama uzun vadede, Çin’in ABD’den koparak kendi ekosistemini kurma ihtimali, küresel güç dengelerini altüst edebilir.

Türkiye Kaosun Neresinde?

Türkiye, bu ticaret savaşında ne seyirci ne de figüran—tam aksine, sahnenin merkezinde bir aktör. Neden mi? Çünkü Çin’in Avrupa’ya mal akıtmak için ihtiyaç duyduğu lojistik hatlar, enerji koridorları ve ticaret yolları Türkiye’den geçiyor. İstanbul Boğazı, modern İpek Yolu’nun kilit noktası. Üstelik Çin, ABD’den uzaklaştıkça alternatif tedarikçiler arıyor ve Türkiye burada devreye giriyor. 2025’te TOGG’un 50 bin araçlık ihracatı, SİHA’ların 20 ülkeye satışı ve yenilenebilir enerji projeleriyle Türkiye, hem üretim kapasitesini hem de stratejik değerini kanıtlıyor.

Ama iş sadece fırsatlarla bitmiyor. ABD’nin doları güçlendiren politikaları, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için döviz baskısı demek. 2025’te faiz indirimleri konuşulurken, sermaye girişinin azalması ve döviz atakları riski kapıda. Yani, Türkiye’nin bu kaostan kazançlı çıkması için somut bir strateji şart.

Türkiye’nin Stratejisi Ne Olmalı?

Lojistik Avantajı Kullanmak: Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nde Türkiye’nin payı 2025’te %12 artmış durumda. Çin mallarını Avrupa’ya ulaştırmak için Türkiye’yi tercih etmesi, lojistik gelirleri %15 artırabilir. Liman yatırımları ve demiryolu ağını genişletmek, bu fırsatı katlayabilir.

Üretimde Boşluğu Doldurmak: Çin’in ABD ve AB pazarlarından dışlanması, Türkiye’yi alternatif tedarikçi yapabilir. Tekstil, otomotiv ve elektronikte yerli üretimi hızlandırmak, bu pastadan pay kapmanın anahtarı. TOGG ve SİHA’lar gibi başarı hikayeleri, bu potansiyeli gösteriyor.

Diplomatik Dengeler: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “kazan-kazan” diplomasisi, Türkiye’yi hem ABD hem Çin’le iş yapabilen bir köprü yapıyor. NATO ittifakını korurken, Çin’le ticaret ve enerji anlaşmalarını derinleştirmek, bu dengenin sırrı. Japonya ve Güney Kore gibi oyuncularla da iş birliği artırılmalı.

İç Ekonomiyi Sağlam Tutmak: Döviz baskısına karşı iç talebi desteklemek ve enflasyonu kontrol altına almak kritik önem addediyor. Yerli üretimi teşvik eden teşvik paketleri ve enerji yatırımları, bu süreçte can simidi olabilir.

Kuşkusuz ABD-Çin ticaret savaşı, bir yandan tehdit, diğer yandan fırsat. Türkiye, coğrafi konumu, üretim kapasitesi ve diplomatik esnekliğiyle bu kaostan sıyrılıp yükselebilir. Ama bu bir satranç oyunu ve sabırlı olup, akıllı ve hızlı hamleler yapmak şart. Eğer elimizdeki kozları doğru oynarsak, iki dev kapışırken kazanan biz olabiliriz.

.

Umut Berhan ŞEN
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

sahipkiran Hakkında

Sahipkıran; 1 Aralık 2012 tarihinde kurulmuş, Ankara merkezli bir Stratejik Araştırmalar Merkezidir. Merkezimiz; a) Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü savunan; ülkemizin her alanda daha ileri gitmesi ve milletimizin daha müreffeh bir hayata kavuşması için elinden geldiği ölçüde katkı sağlamak isteyen her görüş ve inanıştan insanı bir araya getirmek, b) Ülke sorunları, yerel sorunlar ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın sorunlarına yönelik araştırma ve incelemeler yaparak, bu sorunlara çözüm önerileri üretmek, bu önerileri yayınlamak, c) Tespit edilen sorunların çözümüne yönelik ulusal veya uluslararası projeler yürütmek veya yürütülen projelere katılmak, ç) Tespit edilen sorunlar ve çözüm önerilerimize ilişkin seminer ve konferanslar düzenleyerek, vatandaşlarımızı bilinçlendirmek, amacıyla kurulmuştur.

• ABD-ÇİN TİCARET SAVAŞI VE TÜRKİYE’NİN STRATEJİSİ - 31 Aralık 2025
• BIDRİ VE ŞEGO AŞİRETLERİ ÖZELİNDE MUŞ İLİ ARAPLARI (Aşiret Yapısı, Yönetim Mekanizması, Diğer Kürt Aşiretleri ve Devletle Olan İlişkileri) - 31 Aralık 2025
• ÇİN’İN DÖNÜŞEN YÖNETİM KONFİGÜRASYONU - 29 Aralık 2025
• ÇİN’İN ASKERİ MODERNİZASYONU VE KÜRESEL GÜÇ STRATEJİSİ (KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ) - 29 Aralık 2025
• “AKRAN ZORBALIĞI VE SUÇA SÜRÜKLENME RİSKİ OLAN ÇOCUKLAR” KONULU ÇALIŞTAY VE PANELİMİZ DÜZENLENDİ - 24 Aralık 2025
• SASAM’DAN OSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİNE ZİYARET - 18 Aralık 2025
• PANELE DAVET: “AKRAN ZORBALIĞI VE SUÇA SÜRÜKLENME RİSKİ OLAN ÇOCUKLARDA ÖNLEYİCİ TEDBİRLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ” - 18 Aralık 2025
• EĞİTİMDE STRATEJİK KÖR NOKTA: ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLAR - 17 Aralık 2025
• “GIDA İŞLETMELERİNDE HİLELER VE GIDA GÜVENLİĞİ” BAŞLIKLI SÖYLEŞİMİZ GERÇEKLEŞTİ - 17 Aralık 2025
• 2026’YA GİRERKEN DÜNYA: DAĞILAN DENGELER, YENİ EKSENLER VE SINIRLARI BELİRSİZ BİR JEOPOLİTİK YIL - 11 Aralık 2025