Twitter Facebook Linkedin Youtube
“İRAN’IN YENİ CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN DÖNEMİNDE İRAN VE BÖLGEDE MUHTEMEL GELİŞMELER” BAŞLIKLI SÖYLEŞİMİZ GERÇEKLEŞTİ

“İRAN’IN YENİ CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN DÖNEMİNDE İRAN VE BÖLGEDE MUHTEMEL GELİŞMELER” BAŞLIKLI SÖYLEŞİMİZ GERÇEKLEŞTİ

17 Temmuz, 2024 , , 653

Merkezimizce 2024 yılında düzenlenen okuyucularımıza açık etkinliklerin 5’incisi, Tebriz Araştırmaları Enstitüsü (TEBAREN) Başkanı Dr. Rıza HEYET’in sunumuyla “İran’ın Yeni Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan Döneminde İran ve Bölgede Muhtemel Gelişmeler” başlıklı bir söyleşi şeklinde gerçekleşti.

Bilgilendirici sunumu için Sayın HEYET’e çok teşekkür ediyoruz.

SÖYLEŞİDEN NOTLAR

İbrahim Reisi’nin yaşadığı kazanın kasıtlı bir ihmal olduğunu gösteren gelişmeler yaşanıyor. Reisi’nin gittiği ve döndüğü helikopterler farklıydı. Dönüşte tahsis edilen helikopter, eski bir modeldi. Dönüş yolunda güzergah değişmiş. En önemlisi de, kazadan sonra enkaz, isteyen herkesin erişimine açık bırakıldı. Dini lider Hamaney, kazadan sonra çok rahat göründü ve “devlet işleyişi aynen devam edecek” açıklaması yaptı. Bu durumda ya olayın kaza olmadığı, ya da kaza olsa bile Hamaney ve çevresinin bundan rahatsız olmadığını anlıyoruz. Ayrıca kazanın akabinde Reisi ayarında biri Cumhurbaşkanı olsaydı, buna kaza denebilirdi. Ancak Pezeşkiyan’ın seçilmesiyle sonuçlanan süreç, çok büyük değişiklikler yaşandığını ve bundan sonra yaşanacağını gösteriyor.

Bu gelişmeleri okurken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, Hamaney’in yerini kimin alacağı olmalı. İran’da çok sayıda dini ekol var. Bunlardan en önemlisi Meşhed Ekolü. Meşhed’de Hamaney’in temsilcisi konumunda olan Cuma İmamı, Hamaney’den sonra İbrahim Reisi’nin dini liderliğini destekliyordu. Reisi’nin ölümünden sonra Meşhed İmamının da görevden alınacağı söyleniyor.

İran’daki son ayaklanmalara Güney Azerbaycan Türkleri; “Biz 100 yıldır devrim yapıyoruz ama sonrasında tüm yetkiler Farsların elinde kalıyor. Sistem değiştirecek bir şey olmadığı sürece biz yokuz” düşüncesiyle katılmadı. Rejim, ayaklanmalara katılmadıkları için Türkleri ödüllendirmek istedi. Bu seçime katılmak üzere 6 adaya izin verildi. Bunlardan beşi muhafazakar, sadece Pezeşkiyan reformcuydu. Reformcular, Hatemi ve Ruhani döneminde hiç bir şey yamadıkları için, reformcu adaylar da seçimlere katılımı artırmıyordu. Seçimlerin meşruiyetine gölge düşmesin ve yüksek katılım olsun istendiği için Türk ve Türkçü bir reformiste aday olma izni verildi. Aslında cumhurbaşkanlığı adaylarını belirleyen konsey, Pezeşkiyan’ın adaylığını onaylamıyordu ama Hamaney devreye girerek adaylığını onaylattı. Bu durumda iki seçenek var: 1- Hamaney, İran’daki ekonomik ve sosyal gidişattan dolayı buna mecbur kaldı. 2- Hamaney, İran’da açılıma gitmek istiyor.

Pezeşkiyan, hiçbir parti üyesi değil. Arkasında bir güç yok. Böyle nötr bir Cumhurbaşkanı, önemli ekolleri temsil eden adaylara nispetle Hamaney için bir avantaj. Hamaney, kendisinden sonrasını garanti edebilmek için Pezeşkiyan’a ihtiyaç duyuyor.

Pezeşkiyan, dürüst bir kişiliğe sahip. Yolsuzlukla anılmıyor. Devrimden 45 yıl sonra, İslam Devriminin özüne uygun söylemleri ve kişiliği olan bir aday çıktı. Bu haliyle çok inandırıcı değil ama çok etkisiz de değil. Cesur bir adam ama çok büyük zorluklarla ve ithamlarla karşılaşacak. Bölücülük ve pan-Türkizm ile suçlanacak.

Pezeşkiyan, Azerbaycan Türküdür. Çocukken babasının görevi nedeniyle Kürt bölgesinde büyüdüğü için çok iyi Kürtçe bilmektedir. İran Meclisinde ilk defa Türk Fraksiyonu kuran kişidir Pezeşkiyan. Bu fraksiyona 300 kişilik meclisten 120 vekil katılmıştı. Ruhani döneminde bir yıl faaliyet gösteren bu fraksiyon, sonrasında kapatıldı.

Seçimlerin ilk turunda katılım %40 iken, ikinci turda %50 oldu. İkinci tura kalan muhafazakar aday Celili, Türklüğün seçimlerdeki etkisini görerek annesin Türk olduğunu duyurdu.

Biz, Pezeşkiyan’a şartlı destek verdik. Dil meselesinde, Güney Azerbaycan’ın ekonomik durumunda, işsizlik sorununda, İran’ın petrol gelirlerinin 2 katı geliri olan Güney Azerbaycan madenlerinin bölge için harcanması konusunda gerekli adımları atması şartıyla destek verdik.

Eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Pezeşkiyan’ın kampanyasına çok destek verdi. Zarif, kendisi Fars ve Farsçı bir kişi. Şu an Pezeşkiyan’ın bakanlarını belirleme komitesi başkanı oldu.

Pezeşkiyan, sünni bakan ve kadın bakan sözü verdi. Eğer bu ve benzeri sözlerini gerçekleştiremezse, bundan sonra kimse seçimlere katılmaz. Bu açıdan İran için son şans.

SÖYLEŞİDEN KARELER

sahipkiran Hakkında

Sahipkıran; 1 Aralık 2012 tarihinde kurulmuş, Ankara merkezli bir Stratejik Araştırmalar Merkezidir. Merkezimiz; a) Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü savunan; ülkemizin her alanda daha ileri gitmesi ve milletimizin daha müreffeh bir hayata kavuşması için elinden geldiği ölçüde katkı sağlamak isteyen her görüş ve inanıştan insanı bir araya getirmek, b) Ülke sorunları, yerel sorunlar ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın sorunlarına yönelik araştırma ve incelemeler yaparak, bu sorunlara çözüm önerileri üretmek, bu önerileri yayınlamak, c) Tespit edilen sorunların çözümüne yönelik ulusal veya uluslararası projeler yürütmek veya yürütülen projelere katılmak, ç) Tespit edilen sorunlar ve çözüm önerilerimize ilişkin seminer ve konferanslar düzenleyerek, vatandaşlarımızı bilinçlendirmek, amacıyla kurulmuştur.

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: