Twitter Facebook Linkedin Youtube
AZERBAYCAN-BEYAZ RUSYA İLİŞKİLERİ VE ERMENİSTAN`IN TAVRI

AZERBAYCAN-BEYAZ RUSYA İLİŞKİLERİ VE ERMENİSTAN`IN TAVRI

02 Aralık, 2018 , , , 3688

Afgan VELİYEV

Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasında sıkı dostluk ve siyasi, ekonomik,  kültürel ve askeri alanlarda stratejik işbirliğine dayanan ilişkiler mevcuttur. Bu ilişkilerin sorunsuz bir şekilde sürdürülmesi ise iki devlet başkanları arasındaki karşılıklı dostluk ve diyalogdan kaynaklanmaktadır.  Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasında var olan geniş kapsamlı ilişkiler, 19 Kasım 2018 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanı sayın İlham Aliyev ve beraberindeki heyetin Beyaz Rusya’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret ile daha da önemli boyut kazanmıştır.

İmzalanan anlaşmalar ve yapılan görüşmeler, Azerbaycan-Beyaz Rusya ilişkilerinin geniş kapsamlı bir boyutta gelişmesi için yeni olanaklar ve  perspektifler sunmuştur. Yapılan anlaşmalar doğrultusunda iki ülke arasında belirlenen hedef ve amacın gerçekleşmesi adına her türlü olanakların her iki ülkede de var olması, anlaşmaların amacına ulaşması açısından önemli unsurdur. Karşılıklı ilişki ve işbirliği, günümüze kadar iki ülke arasında yapılan tüm anlaşmaların kusursuz gerçekleşmesini sağlamıştır.

19 Kasım tarihinde geniş katılımlı görüşme sonrasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı sayın İlham Aliyev ve Beyaz Rusya Cumhurbaşkanı sayın Aleksandr Lukaşenko`nun da iştiraki ile Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasında protokollerin imzalanması töreni düzenlenmiş, taraflar arasında 9 anlaşma imzalanmıştır. Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasında ekonomi ve ticaret, nakliye ve telekomünikasyon, enerji, göç, köy-tarım ve gıda, çalışma ve sosyal güvenlik, hukuk ve güvenlik, askeri ve teknik, olağan durumlar ve mahkeme eksperliği alanlarında yapılan bu anlaşmalarla karşılıklı işbirliğinin daha da genişletilmesi ve geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

İki ülke arasında askeri konularda özellikle hava savunma sistemleri konusunda yapılan anlaşma ve işbirliği daha çok önem taşımakta. Dahası ve  en önemlisi ise iki ülkenin devlet başkanlarının imzaladıkları ortak bildiri olmuştur. Bildiriyi Azerbaycan Cumhurbaşkanı sayın İlham Aliyev ve  Beyaz Rusya Cumhurbaşkanı sayın Aleksandr Lukaşenko imzalamıştır. Bildirinin 6. maddesinde Ermenistan–Azerbaycan sorununun çözümü ve devlet başkanları arasında iki ülke arasındaki ilişkilerin 25. yılı dolayısıyla bu ilişkiyi simgeleyen posta pullarının yapılmasıyla ilgili karar da alınmıştır.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı sayın İlham Aliyev, şimdiye kadar Beyaz Rusya`ya beş defa, Beyaz Rusya`nın Cumhurbaşkanı sayın Aleksandr Lukaşenko ise Azərbaycan`a dört defa resmi ziyaret gerçekleştirmiştir. Yapılan sıkı ziyaretler, ülkeler arasındaki verimli ilişkilerin düzeysel boyutunu ortaya koymaktadır. Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasında oluşan karşılıklı özgüvenin sağladığı siyasi ve medeni cesaretle Azerbaycan ve Beyaz Rusya, uluslararası arenada da birbirilerini desteklemektedirler.

Azerbaycan-Beyaz Rusya ile ilişkilerinin ileri düzeyde olması, ister istemez Azerbaycan`ın en önemli ortağı ve müttefiki olan Türkiye`nin de Beyaz Rusya ile ilişkilerinde daha güvenli ve olumlu bir gelişme trendi yakalaması anlamına gelmektedir. Bu doğrultuda Minsk traktör fabrikası ve Gəncə otomobil fabrikası tarafından Türkiye`de yapılması planlanan ortak traktör montajı projesi çalışması da, bu görüşmede gündeme getirilmiştir.

2019 yılında düzenlenecek, İkinci Avrupa Oyunlarına ev sahipliği yapacak olan Beyaz Rusya`nın, bu hususta Avrupa Oyunlarının teşebbüscüsü olan ve birincisini 2015 yılında başarıyla düzenleyen Azerbaycan`ın deneyimlerinden faydalanır olması, ülkeler arasında ilişkilerin farklı ve önemli boyutlara taşındığının kanıtıdır.

Azerbaycan ve Beyaz Rusya arasındaki çok boyutlu ilişki ve Beyaz Rusya`nın Azerbaycan`ı haklı olduğu davasında savunması, Ermenistan`ı rahatsız etmektedir. Ermenistan`ın yaptığı haksızlıklara Beyaz Rusya`nın tahammül edememesi, iki ülke arasında zaman zaman siyasi gerilimlere de neden olmuştur.

Ermenistan ile Beyaz Rusya arasında başlayan sert açıklamaların sebebi ise Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ)’de patlak veren Genel Sekreter atama krizidir. 3 yıllık dönem Başkanlığı çerçevesinde Ermenistan tarafından atanan Genel Sekreter Yuri Khaçaturov, Ermenistan’da hakkında açılan soruşturma nedeniyle sekreterlik süresi dolmadan geri çekilmişti. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Genel Sekreterinin atanması ile ilgili yaşanan gelişmelere değinerek, Ermenistan’ın uluslararası ortaklarla ilişkilerinde sessizce uyumlu olmayacağını belirtmiş ve Paşinyan; “Ermenistan ile ilişkiler eskisi gibi yürütülmeyecek. halkımız ve hükümetimiz, ülkemizin çıkarlarını savunma halinde. Herkes bunu hesaba almalıdır” ifadelerini kullanmıştı.

KGAÖ ülkelerinin 8 Kasım’da Astana’da atamayla ilgili yaptıkları görüşme sonrasında Kolektif Güvenlik Konseyi’nin kararında öngörülen Rus alfabetik sıralama prensibi (ki bu durumda sıradaki ülke Beyaz Rusya oluyor) gibi birkaç yaklaşım olduğunu ortaya çıkmıştı. Bu yaklaşım doğrultusunda Kazakistan liderleri, 6 Aralık”ta yapılacak zirvede Belarus temsilcisinin seçileceği yönünde açıklamalar yapmıştı, Beyaz Rusya Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ise konuyu Azerbaycan Büyükelçisi ile değerlendirmişti.

Yaşanan bu gelişmeden sonra Paşinyan, Lukaşenko ve Nazarbayev’i KGAÖ’deki durumla ilgili konuşmalarından ötürü sert bir şekilde eleştirerek, kapalı kapılar ardında yapılan toplantının ayrıntılarını açıkladıkları için kendilerinden açıklama talep edeceğini ifade etmişti.

Ardından Beyaz Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Paşinyan’ın Beyaz Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko hakkında yaptığı tutarsız açıklamaların kabul edilemez olduğu belirtilmiş, Beyaz Rusya Dışişleri Bakanlığı basın sekreteri Anatoliy Glaz, “Paşinyan ‘kendisini cezalandırma ya da affetme yetkisine sahip olan uluslararası bir savcı olarak hayal ettiğini‘ belirtti” ifadelerini kullanmıştı.

 

Afgan VELİYEV  – Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Strateji Araştırmalar Merkezi Uzmanı
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: