Twitter Facebook Linkedin Youtube
TÜRKMENİSTAN COVİD-19 İLE MÜCADELEDE BM İLE BİRLİKTE HAREKET EDİYOR

TÜRKMENİSTAN COVİD-19 İLE MÜCADELEDE BM İLE BİRLİKTE HAREKET EDİYOR

05 Mayıs, 2020 , , , , 2177

Bugüne kadar kayıtlara geçmiş korona virüs olayının yaşanmadığı Türkmenistan, bu salgınla mücadelede Birleşmiş Milletler (BM) ile birlikte hareket ediyor. BM Teşkilatı tarafından “Daimî Tarafsızlık” statüsü verilen Türkmenistan, ulusal, bölgesel ve uluslararası sorunlara da BM’nin ilgili kurum ve kuruluşları ile eşgüdüm halinde çözümler geliştiriyor.

BM Teşkilatının Türkmenistan’daki daimi koordinatörü Elena PANOVA’nın bazı basın yayın organlarına yaptığı değerlendirmelere göre, Türkmenistan BM ile işbirliğine özel önem veren bir ülkedir. Bu işbirliğinin olumlu sonuçları da oldukça görülebilir durumdadır. Söz gelimi, Türkmenistan’ın ulusal kalkınma planları BM ile birlikte hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. BM ve Türkmenistan arasındaki işbirliği, genel olarak ulusal kalkınmanın önündeki engellerin kaldırılmasına odaklanmıştır. BM, Türkmenistan’ın 2030 Global Sürdürülebilir Kalkınma Planı ve Sürdürülebilir Kalkınma Programlarında stratejik ortağı olmuştur. Bilindiği üzere, 2015 yılında Türkmenistan global sürdürülebilir kalkınma programı ve sürdürülebilir kalkınma programı amaçlarını gerçekleştirme konusunda BM’ye tam destek vermiştir. Ortak çalışmalar sonucunda 2030 yılına kadarki süreçte ulusal sürdürülebilir kalkınma planını oluşturan 17 sürdürülebilir kalkınma amacını, 174 gösterge ve 137 hedefi Türkmenistan onaylamış durumdadır.

İşbirliğinin en dikkat çekici örneklerinden birisi de 2030 global hedeflerinin Türkmenistan’da uygulanması sürecinde “Ulusal Gönüllü İzleme” sisteminin kurulmuş olmasıdır. Türkmenistan, ilk izleme raporunu geçen temmuz ayında New York’ta BM ECOSOC üst düzey siyasi forumunda sunmuştur. Bu sistem sayesinde uluslararası standartlara uygun, ulusal sürdürülebilir kalkınma planının oluşturulması ve uygulanmasında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.

Sürdürülebilir kalkınma planı amaçlarını gerçekleştirmeyi hızlandırmak üzere BM, Türkmenistan ile 3 farklı stratejik mutabakat zaptı imzalamıştır. Bunlar;

1-Ülkenin istatistiki veri kapasitesini güçlendirmek üzere sürdürülebilir kalkınma verisi üretmek

2-Ulusal kalkınma planlarına gerçekleştirmek üzere uluslararası finansman kaynaklarını harekete geçirmek

3-Olağanüstü durumlara hazırlık ve mücadele kapasitesi geliştirmek

Bilindiği üzere 2005 yılından bu yana Türkmenistan ve BM’nin ikili işbirliği, sistematik bir karaktere bürünerek 5 yıllık zaman dilimleri itibarıyla müştereken “ulusal kalkınma planı” hazırlama ve uygulama süreçleri geliştirilmiştir. Bu kapsamda, 2021-2025 dönemi için işbirliği çerçeve anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma ile 2025 yılına kadar 3 stratejik öncelik belirlenmiştir. Bu stratejik öncelikler;

-Hukuk devleti ve bireyin hak ve çıkarlarının korunması

-İçerici, kapsayıcı, yeşil ve sürdürülebilir bir ekonomik kalkınma

-Kaliteli, içerici ve finanse edilebilir sağlık, eğitim ve sosyal güvenlik hizmetleri

Bu stratejik önceliklerden de anlaşılacağı üzere işbirliği çerçeve anlaşmasının ayırt edici özelliği, kapsamlı ve ayrıntılı işbirliğidir. Buna göre, özel sektörün inovatif potansiyelinin kalkınma amacıyla kullanılması için Türkmen sivil toplumu ile kurucu ortaklıklara özel önem verilecektir. BM ile kurulan ve geliştirilen bu stratejik ortaklık, yabancı sermaye yatırımlarını ve özel girişimi teşvik edici bir ortam yaratacaktır. BM, Türkmenistan’da insan haklarının korunması ve geliştirilmesi alanında ulusal ortaklar ile işbirliğine devam edecektir. Sürdürülebilir kalkınma konusunda bu yüksek düzeydeki güven, açıklık ve karşılıklı destek anlayışı; barış, güvenlik, insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında büyük gelişmelere zemin hazırlayacaktır. Türkmenistan’ın ulusal kalkınma planlarında; BM ile işbirliği halinde sağlık sistemini geliştirmek ve güçlendirmek, mali politikalarının uyumlaştırılması, KOBİ’lerin desteklenmesi, nüfusun zayıf kesimlerinin korunması ve geliştirilmesi, dijital ekonominin geliştirilmesi konuları temel öncelikler olarak belirlenmiştir.

BM genel sekreteri António Guterres tarafından 31 Mart 2020 tarihinde, Covid19 pandemisinin sosyo-ekonomik sonuçları ve krizin üstesinden gelme yolları hakkında geniş ölçekli bir rapor yayınlandı. Raporda uluslararası toplumun çabalarını odaklaması gereken noktanın virüsün yayılmasının hızla engellenmesi olduğu belirtildi. Bu bağlamda, Türkmenistan hükumeti BM birimleri ile birlikte “Covid-19 Virüsüne Karşı Hazırlık ve Mücadele Ulusal Eylem Planı” hazırladı. Bu planın esas amacı da virüsün ülke içinde yayılmasını engellemektir. Bu plan uluslararası kalkınma kurumlarına ve finans kuruluşlarına da sunulmuştur.

Söz konusu pandeminin sosyo-ekonomik etkilerinin azaltılması konusu Türkmenistan hükumetinin esas önceliğidir. Türkmenistan Cumhurbaşkanı sayın Gurbanguli Berdimuhammedov, bu global krizin ülkenin ekonomik durumu üzerindeki negatif etkilerini azaltmak üzere önlemler almaya yönelik talimatlar vermiştir. BM ile ortak çalışma grubu kurulup ilk toplantısını da 21 Nisan 2020 tarihinde gerçekleştirmiştir.

BM Teşkilatına bağlı Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Türkmenistan Ofisi başkanı Paulina KARVOVSKA ise kimi basın yayın organlarına verdiği mülakatlarda Türkmenistan’ın diğer bütün ülkeler gibi kendi topraklarında halk sağlığının korunması için gereken bütün önlemleri aldığını belirtmiştir. Covid-19 virüs haberinin ilk çıktığı andan itibaren Türkmen hükumetinin bu virüsün ülkeye girişini engellemek üzere en üst düzeyde kararlar alarak çalışmalara başladığını, Türkmenistan Sağlık Bakanlığı ve Türkmenistan Tıp Endüstrisinin bu konu ile ilgili olarak esas sorumlu kuruluşlar olarak görevlendirildiğini ifade etmiştir.

KARVOVSKA, ayrıca Türkmenistan’ın Türkmenbaşı ve Türkmenabat kentlerinde bulunan karantina enstitülerini de ziyaret ederek Türkmen yetkililerin Covid-19 virüsünün ülkeye girişini engellemek üzere aldıkları önlem ve uyguladıkları süreçleri yakından görmüştür. Türkmenabat kentinde karantina altında bulunan kişiler, kuruluş yetkilileri ve sağlık personeli ile çeşitli görüşmeler gerçekleştirmiştir.

Sonuç olarak Türkmenistan’ın korona virüs salgınına karşı BM başta olmak üzere birçok uluslararası kurum ve kuruluş ile işbirliği halinde etkili bir mücadele yürütmekte olduğu söylenebilir. Bu salgının Türkmenistan’a girmesini engelleme konusunda çok sıkı önlemler alarak, şüphelileri karantina merkezlerinde izole ederek söz konusu pandeminin ülkeye girmesini ve yayılmasını engellemek yönünde adımlar atmıştır. Salgının sosyo ekonomik olumsuz sonuçlarını en aza indirmek üzere gereken tedbirleri almıştır.

H. Cesurhan TAŞ- SASAM Başkan Yardımcısı

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: