İstihbarat örgütlerinin en gözde haber kaynakları daima medya kuruluşları olmuştur. Önceleri yazılı medya iken, görsel medya ile beraber bu alan daha fazla büyümüştür. Herkese açık olan ve sosyal medya diye adlandırılan alanların da oluşması, aynı servisler için inanılmaz bir kaynak sahası oluşturdu.

Şüphesiz başarılı bir gazetecinin en büyük silahı, elindeki bilgi olmalıdır. Bu sebeple iyi bir gazetecinin mutlaka açık kaynak istihbaratına hakim olması gerekmektedir. Medya ve İnternet üzerinden, farkında olarak ya da olmadan yapılan paylaşımlarından elde edilen veri toplama istihbaratına, Açık Kaynak İstihbaratı (Open Source Intelligence – OSINT) denilmektedir. Ben de bu yazımda gazeteciler özelinde OSINT’i ele alıyor olacağım.

İstihbarat, insanlık tarihinin en eski faaliyetlerinden biridir. Başlangıçta, sadece insana dayalı olarak yapılan istihbarat faaliyetleri, sonraları teknolojinin gelişmesi ile çok daha karmaşık bir hal almıştır. Bugün dünyada teknoloji ağırlıklı çok büyük bir dinleme, izleme ve operasyon yapma ağı var. Elektronik denilen istihbarat türü, teknolojinin istihbarata damgasını vurması olgusudur.

İnternet, bir bilgi kütüphanesi olarak bilgi toplama metodunda, köklü değişiklik yapılmasına sebep olmuştur. Geçmişte casusların peşinde koştuğu bilgilerin neredeyse %70‘i, bugün internet ortamında dolaşmaktadır. Bu bilgilere ulaşmak için, yüksek hızlı internet erişimi, bilgiyi paylaşmak için gelişmiş ağ casusu vb. programlar/yöntemler ve elde edilen bilgileri, analiz edecek yüksek hızlı bilgisayarlar kullanılmaktadır.

Açık kaynak istihbaratı (Open Source Intelligence, OSINT), kamuya açık bilgilerin sistematik olarak toplanması, işlenmesi ve analiz edilmesi sonucu elde edilen bilgiden istihbarat üretme disiplinidir. Dergi, gazete, broşür, ansiklopedi, haber siteleri, sosyal ağlar, bloglar vb. kaynaklar açık kaynak istihbaratın temellerini oluşturmaktadır. Burada herhangi gizli bir bilgiye ulaşmak için çaba sarf etme söz konusu değildir. Bu nedenle bilgiye ulaşmak kısmen maliyetsizdir. OSINT’in en büyük avantajı, genel olarak güncel ve herkesle paylaşılabilir bilgilerin uzman maliyeti gerektirmeden elde edilmesi ve sınırsız potansiyele sahip olmasıdır.

Açık kaynak istihbaratı, siber saldırılar için kullanıldığında hackerları, siber saldırı planlarını, saldırıların etkileyeceği sistemleri, saldırının nasıl yapılacağı gibi bilgileri ortaya çıkarma özelliğine sahiptir.

SOSYAL MEDYA İSTİHBARATI

Social Media Intelligence { SOCMINT } olarak tanımlanır. Türkçe’de sosyal medya istihbaratı olarak bilinmektedir. Açık ve kapalı sosyal ağ hesapları ve benzeri bu ağlar üzerinden internet ortamında yapılan tüm istihbarat faaliyetlerini kapsamaktadır.

Linkedin, Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya platformlarından elde edilen bilgileri yerel gazeteler, haber kanalları, yerel radyo istasyonları ve internet sohbet odalarından topladıkları bilgelerle karşılaştıran uzmanlar, yaklaşan krizler ve siyasi gelişmeler üzerine tahminler yürütmenin mümkün olduğunu söylüyor.

Sabah Gazetesinde Murat Yetkin imzası ile yayınlanan habere göre: “MİT rakamlarına göre, istihbaratın %85’i medya, istatistikler, resmi açıklamalar, ders kitapları ve akademik makaleler gibi açık kaynaklardan, yüzde 5’i elektronik istihbarat denilen uydu da dahil çeşitli dinleme yöntemlerinden ve ancak yüzde 10’u halk deyimiyle casusluktan, yani kapalı kaynakların elde edilmesinden toplanıyor.”

Bu da sosyal medyanın, açık kaynak istihbarattaki önemini gösteriyor. Öyle ki insanların sosyal ağlardaki hareketleri, beğenmiş oldukları gönderiler ve konuşmalarının incelenmesi, toplumsal olaylara verilen tepkilerin ölçülmesi, terör örgütlerinin veya siber saldırganların ortaya çıkarttıkları olaylar bu veri analizleri sonucunda oluşturabilir.

Sosyal medyanın kullanımı internet kullanımının en temel araçları arasındadır. Facebook, Tumblr, Twitter, Instagram, Linkedin ve benzeri birçok sosyal ağ, milyonlarca kullanıcı tarafından günlük olarak, aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Kullanıcıların internete yükleyerek paylaştıkları metin, görüntü, video ve ses verileri aynı zamanda bilgi değeri olan pek çok verinin de internet ortamında bulunması açık kaynak istihbaratın temelini oluşturmaktadır.

İstihbaratın genel olarak yüzde 60-80’inin açık kaynaklardan elde edildiği bilinmektedir. Görüldüğü gibi açık kaynak istihbaratın temellerini sosyal medya platformları oluşturmaktadır.

Eren Talha ALTUN
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

Eren Talha Altun Hakkında

• AÇIK İSTİHBARAT VE GAZETECİLER - 11 Şubat 2020
• GAZETECİLER İÇİN SİBER GÜVENLİK - 6 Eylül 2019