Rusya, karasularını ihlal ettiği gerekçesiyle Azak Denizinin girişinde Ukrayna’ya ait 3 savaş gemisine el koydu. Ukrayna Devlet Başkanı ise bu gelişme karşısında askeri kabineyi topladı ve NATO’yu müdahaleye çağırdı.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Rusya’ya Ukrayna’ya ait gemileri ve denizcileri derhâl serbest bırakması çağrısında bulundu.
ABD ve NATO dan da üst üste Rusya’ya karşı sert açıklamalar ve kınamalar gelmeye devam ediyor. Olası bir savaş durumunda, hiç şüphesiz kuzeyimizde cereyan edecek tüm gelişmeler Türkiye’yi de yakından alakadar etmektedir.
Kırım’ın Rusya tarafından 2014’te ilhakından beri Ukrayna, Kırım üzerinde hak iddia etmekte ve diplomasi aracılığı ile Rusya’yı baskı altına almaktadır. Ayrıca 2003 yılında uluslararası anlaşmalar baz alınarak Rusya ile imzaladıkları Kerç Boğazı anlaşması gereği, boğazın ortak kullanımda olduğunu sık sık dile getirmektedir.
Ukrayna ile Rusya, 2003 yılında Azak Denizi ve Kerç Boğazının kullanımına dair bir anlaşma imzaladılar. Azak Denizi’nin girişi olan Kerç Boğazı, her iki ülkenin ortak karasuları olarak tanındı. Fakat Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhak etmesiyle birlikte bu anlaşma hükmünü kaybetmiş görünmektedir. Ukrayna, bu durumun kabul edilemez olduğunu uluslararası ortamda sık sık dile getirmiş, Rusya ise Ukrayna’nın bu tutumu karşısında 2015 yılında Kerç Boğazı üzerinde bir köprü inşa etmeye başlamıştır. Yapımı yakın zamanda tamamlanan bu köprü, esasen Rusya ile Kırım’ı birleştirmektedir. Böylece Kırım’a stratejik olarak daha da yaklaşan Rusya, bu köprünün 2018’de açılmasıyla birlikte Kerç Boğazının tek hakimi olduğunu tüm dünyaya ilan etmiş oldu.
Bölgede gerilimi gittikçe artan Rusya-Ukrayna ilişkileri, sadece diplomatik temelde kalmayarak askeri bir kimliğe bürünmüş, daha geçen günlerde yaşanan olaylar da dünya ülkelerinin gözünü bu coğrafyaya çekmiştir. İki ülke, basın açıklamaları yaparak dikkatli bir şekilde hareket etmiştir. Bu basın açıklamalarından en önemlisi de, Rusya İnsan Hakları Yetkilisinin yaptığı; Rus Sınır muhafızlarının Ukraynalı 24 denizcinin Kerç Boğazı bölgesinde sorgulanmak üzere gözaltına alındığını açıklamasıdır.
Şu aşamada NATO’dan Rusya hakkından olumsuz bir karar çıkacağına kesinlikle inanmıyorum. NATO’nun acil toplantısından çıkacak olan karar; Rusya’nın haksız olduğunu, Uluslararası Hukuka aykırı hareket ettiğini belirtip kınamak olur ve Rusya’nın Kerç Boğazını Ukrayna’ya açarak, 2003 tarihli Kerç Boğazının hukuki statüsüne ilişkin imzaladığı anlaşmaya uygun hareket etmesini talep ederler. NATO Rusya hakkında aktif bir eylem planını şu aşamada devreye sokamaz. Ayrıca şu da var ki, Rusya Kerç boğazını asla terk etmez.
Av. Kurtuluş AYBİRDİ – Uluslararası Hukuk Uzmanı
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız