Twitter Facebook Linkedin Youtube

YÜRÜYEN DİPLOMASİ; HENRY KISSINGER

Henry Alfred Kissinger, 1923’te Yahudi asıllı bir ailede dünyaya geldi. 1938 yılında Nazi zulmünden kaçan Kissinger, Amerika’ya göç etti. ABD’de çok hızlı bir şekilde yükseldi ve 1969-1975 yılları arasında ABD Başkanının Ulusal Güvenlik Danışmanı, 1973-1977 yıllarında ise ABD’nin 56. Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. ABD’nin en etkili siyaset adamı olarak tanınan Kissinger, hâlâ ABD’de özellikle dış siyasette yaptığı yorumlarla ve görüşmelerle siyasete yön vermektedir. Diplomasiyi bir satranç olarak ele alırsak; Kissinger, diplomasinin Kasparov’udur. Bu yazımızda ise Kissinger’ın son birkaç yılda Ukrayna Krizi ve Rusya, Kuzey Kore ve Nükleer Silahlanma, Çin ve Suriye başlıkları altında yaptığı açıklamaları inceleyeceğiz.

Rusya ve Ukrayna Krizi

Rusya’nın Kırım’ı ilhak ettiğini açıklamasından sonra ABD ve AB, Rusya’yla ilişkileri koparma noktasına geldiler. Kissinger, bir sene sonra 2015 yılında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmelere başladı.(1) Daha sonra yaptığı açıklamalarla Kissinger, Ukrayna olayını Batılı Devletlerin Rusya’da olması beklenen bir darbe hazırlığı olarak gördüğünü ve Kırım meselesini Rusya için hayati bir mesele olarak ele aldığını söyledi.(2) “Modern Rusya’nın temelleri Kiev’de atıldı”(2) diyen Kissinger, bu sözüyle adeta Rusya’nın hem tarihi, hem de jeopolitik olarak Ukrayna üzerindeki Rus tutumunu destekler niteliktedir. 2015 yılında Alman gazetesi Der Spiegel’deki röportajında; “Eğer Batı samimiyse, kendi kendine itiraf etsin. Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi, Hitlerin Çekoslovakya’ya girmesiyle aynı değildi”(3) diyerek Batı’nın, Rusya’nın Ukrayna politikasını ve tarihsel dinamiklerini iyi okuyamamasını eleştirdi.

Trump döneminde Rusya ziyaretlerini sıklaştıran Kissinger, ‘eski dostu’ Putin ile Kremlin’de görüşmeler yaptı. Şubat 2016 yılındaki ziyaretinde; “Rusya ve ABD kalıcı bir diyalog kurmalı”(4) sözüyle bugünkü Rusya-ABD yakınlaşmasının temelini atmış oluyordu.  Aralık 2016 tarihinde Independent Gazetesi; ‘Henry Kissinger Trump’a Kırım’ın Rusya’nın bir parçası olduğunu kabul etmesini önerdi’(5) başlığıyla Kissinger’ın, Trump ve Rusya arasındaki dengeyi sağlamaya başladığını aktardı.

Kuzey Kore ve Nükleer Silahlanma

Kissenger’a göre; Kuzey Kore’nin nükleer silahlanması, sadece Amerika için değil tüm Dünya için risk taşıyor. Japonya ve Güney Kore’nin de Kuzey Kore tehdidi sonrası nükleer silahlanma girişiminde bulunduğunu söyleyen Kissinger, bu tehlikeyi “Eğer Kuzey Kore nükleer silahlanmaya devam ederse, nükleer silahlanma bütün Asya Kıtası’na dağılır”(6) şeklinde belirtiyordu. Geçtiğimiz aylarda bir açıklamasında ise ABD’nin öncelik olarak uluslararası güvenliği için Kuzey Kore’nin nükleer programlarını durdurmasını en önemli görev olarak gördüğünü söyledi. Bu nükleer programların durdurulamaması halinde, ABD’nin kendini diğer ülkelerin de nükleer silahlanmasına karşı hazırlanması gerektiğini vurguladı.(7)

Çin

Çin’in güçlenmesi uluslararası arenada yeni bir güç dengesini oluşturuyor.” Kissinger, Çin’i jeostratejik olarak dünya üzerinde bir denge unsuru olarak görüyor. Çin ve ABD’nin birbirleriyle çatışmalarından uzak durmasını öğütleyen Kissinger, Aralık 2016’da verdiği röportajında; ABD’nin Çin ile yarışını Sovyetler zamanındaki ‘Soğuk Savaş’ olarak değil, yeni bir işbirliği olarak görmesi gerektiğini ifade etmiş ve “Modern dönemde muhalif devletler de birbirleriyle partner olmalı ve işbirliği yapabilmelidir” demişti. Ayrıca Kissinger, ABD ve Çin’in karşı karşıya gelmesinin, Çin’i ekonomik hedeflerinden uzaklaştırabileceği uyarısında bulunmuştu.(8)

Suriye

Kissinger, Suriye olayını demokrasi isteyen halkın rejime ayaklanması olarak görmüyor. İç savaşın Suriye’nin çok etnikli yapısından dolayı oluşan çatışmalardan kaynaklandığını ve halkın Orta Doğu’nun eski yapısına ve devlete başkaldırısı olarak niteliyor. ABD’nin olası bir askeri müdahalesini olumsuz olarak gören Kissinger; “Suriye’ye müdahale etmek için Suriye’deki tüm problemleri çözmek ve bunun sonuçlarına katlanmak gerekir. Bunun içinde güvenilir partnerler bulmak zorundasınız ama şu an bölgede böyle bir partner göremiyorum” demekte ve Suriye’deki krizin çözümlenmesini önümüzdeki süreçte zor olarak gördüğünü söylemektedir.

Diğer taraftan Rusya’yla işbirliği olmadan Suriye sorunun çözüme kavuşamayacağını belirten Kissinger, Avrupa’nın da Putin ile anlaşması gerektiğini vurgulamakta ve özellikle Fransa’nın, Suriye’de önemli bir rol oynamasını gerektiğini söylemektedir.(9)

Ortadoğu’daki olayları “Düşmanımın düşmanı, benim de düşmanım olabilir” şeklinde değerlendiren Kissinger, özellikle İran’ı büyük bir tehlike olarak görüyor. Kissinger, İran’ın da DAEŞ’e karşı savaştığını belirtmekte ve eğer DAEŞ ortadan kaldırılıp yerine İran geçerse bu olayın Tahran’dan Beyrut’a kadar bir ‘İran Radikal İmparatorluğu’na öncülük edebileceği uyarısında bulunmaktadır.(10)

Henry Kissinger’ın bu görüşlerine göre; ABD’nin dünyadaki birkaç jeopolitik gücü kabul edeceği ama dünya liderliğinden vazgeçmeyeceği anlaşılıyor. Rusya’yla işbirliği içinde olmak isteyen ABD’nin, Çin ile rekabetinde Rusya’yı yanına çekmek istediği varsayımı yapılabilir. Dünya üzerinde artık yeni denge unsurlarının oluşacağını ve Dünya’nın önümüzdeki süreçte bu şekilde şekilleneceğini gözlemleyebiliyoruz. Bu süreçte hem ekonomik hem de jeopolitik olarak güçlenen Çin, ABD’nin en büyük rakibi haline gelmiştir. Bu güç dengesinin içinde ABD, dünya liderliğini yeni bir politika geliştirerek sürdürmek isteyecektir.

 

Rıdvan KOCA – (ODTÜ Tarih Öğrencis)
_____________________________________________________________________________
Dipnotlar:

1) https://m.haberturk.com/dunya/haber/1025928-derin-diplomat-devrede

2) Kissinger on Why Ukraine Matters to Putin, http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/1402/02/fzgps.01.html, 2 Şubat 2014.

3) Do We Achieve World Order Through Chaos or Insight, http://m.spiegel.de/international/world/interview-with-henry-kissinger-on-state-of-global-politics-a-1002073.html, 13 Kasım 2014

4) https://tr.sputniknews.com/abd/201602061020703478-kissinger-abd-rusya-kalisi-diyalog/

5) https://www.independent.co.uk/news/people/henry-kissinger-russia-trump-crimea-advises-latest-ukraine-a7497646.html

6) https://www.independent.co.uk/news/world/asia/north-korea-south-japan-nuclear-weapons-arsenals-kim-jong-un-threat-donald-trump-a8026016.html, Samuel Osborne, 27 Ekim 2017

7) Nuclear-armed North Korea the ‘immediate challenge’ of our time: Henry Kissinger, https://www.japantimes.co.jp/news/2018/01/26/asia-pacific/nuclear-armed-north-korea-immediate-challenge-time-henry-kissinger/#.W2w3x1Whk0P, 26 Ocak 2018

8) The Lessons of Henry Kissinger, https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2016/12/the-lessons-of-henry-kissinger/505868/, Aralık 2016

9) http://gcssi.org/wp2/?p=5811

10) Henry Kissinger warns destroying Isis could lead to ‘Iranian radical empire’, https://www.independent.co.uk/news/world/americas/henry-kissinger-isis-iranian-radical-empire-middle-east-a7881541.html, Shehab Khan, 7 Ağustos 2017

sahipkiran Hakkında

Sahipkıran; 1 Aralık 2012 tarihinde kurulmuş, Ankara merkezli bir Stratejik Araştırmalar Merkezidir. Merkezimiz; a) Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü savunan; ülkemizin her alanda daha ileri gitmesi ve milletimizin daha müreffeh bir hayata kavuşması için elinden geldiği ölçüde katkı sağlamak isteyen her görüş ve inanıştan insanı bir araya getirmek, b) Ülke sorunları, yerel sorunlar ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın sorunlarına yönelik araştırma ve incelemeler yaparak, bu sorunlara çözüm önerileri üretmek, bu önerileri yayınlamak, c) Tespit edilen sorunların çözümüne yönelik ulusal veya uluslararası projeler yürütmek veya yürütülen projelere katılmak, ç) Tespit edilen sorunlar ve çözüm önerilerimize ilişkin seminer ve konferanslar düzenleyerek, vatandaşlarımızı bilinçlendirmek, amacıyla kurulmuştur.

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: