Osmanlı Sultanı III. Selim’in 14 Haziran 1798 tarihinde karaborsacılık yapan esnafın dükkanlarının önünde idam edilmesine dair fermanı:
Günümüz Türkçesiyle;
Benim Vezirim,
Birkaç seneden beri süregelen nice sebeplerden dolayı her şeyin fiyatları, haddini geçerek öyle bir dereceye ulaşmıştır ki Allah korusun halkta geçinecek hâl kalmamıştır.
Mübârek günler geldi, her ne kadar bu konuyu sana bildirdim ve üsteledimse de, hiç kimseye bir ceza uygulanmadığından, esnâf hiç tasalanmadan elinde olan malı dahi saklayıp, Allah’ın kullarına “yok” diyerek, iki kat fiyatına satıyor.
Esnâf bu mecburiyete boş yere tutulmamıştır. Karşılığında gümüş para (akçe) alırlar diye insanlar dahî onları kınıyor. Doğrusu bana bu iş pek güç geliyor.
Elbette şu günlerde erzâk (yiyecek-içecek) saklayan vurguncu ve fırsatçı kimseler, kötü, uğursuz, alçak soysuzları ve satılan malın fiyat sınırından ziyâde insâfsızca satanları cezalandırasın, idam edesin. Ve dâ’imâ kararlılıkla, bu cezâ üzerine devam edip yiyecek içecek saklayan bakkal sahibini, dükkânı önünde idam edesin.
Allah’ın kullarına zahmet çektirmeyesin. Böyle zamanlarda cezasız iş görülmeyeceğini bilip bu hal üzere, böyle durumlarda dâ’imâ cezâ veresin, ihmâl eylemeyesin. 29Z.1212[14 Haziran 1798]
Belgenin Transkripsiyonu;
Benim vezîrim,
Birkaç senedir nice esbâba mebnî her şeyin es’ârı haddini tecavüz eyleyerek bir dereceye vardı ki ma’azallâh halkda geçinecek hâl kalmadı. Husûsan mübârek günler geldi her ne kadar sana yazup te’kid eyledimse hiç kimesne[y]i siyâset eylemediğinden esnâf ferce bulup yokdur deyü olanı dahi saklayup iki kat bahâ ile ibâdullâha satıyorlar. Esnafa bu mecburiyet tevekkeli değildir. Akçe alurlar deyü nâs dahi levm eyliyor doğrusu bana bu mu’âmele pek güç geliyor. Elbette şu günlerde erzâk saklayan muhtekir habisleri ve narhından ziyâde insâfsız satanları siyâset edesin ve dâ’imâ bu siyâsetin üzerine olup şey saklayan bakkâlı dükkânı önüne salb eyleyüp yoluyla tutup ibâdullâha zahmet çekdirmeyesin böyle vakitde siyâsetsiz iş görülmeyeceğini bilüp yoluyla dâ’imâ siyâset edesin ihmâl eylemeyesin.
29Z.1212[14 Haziran 1798]
BOA.HAT,174/ 7554-1
.
Muhammet Ali DOĞAN – SASAM İstanbul
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız