Twitter Facebook Linkedin Youtube
AVRUPA’YA VİZE SERBESTİSİ MESELESİNDE SON DURUM

AVRUPA’YA VİZE SERBESTİSİ MESELESİNDE SON DURUM

22 Mayıs, 2016 , , , 2714
Cesurhan TAŞ

Cesurhan TAŞ

AB ülkelerine Türklerin vizesiz girişi konusu, bugünlerde Türkiye-AB ilişkilerinin düğümlendiği konulardan birisini teşkil ediyor. Türkiye ile AB arasında yapılan görüşmeler ve varılan mutabakat sonrası AB’ye giden göçmenlerin geri kabulü anlaşması, 4 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmişti. 20 Mart 2016 sonrasında AB’ye göç eden sığınmacıların 4 Nisan 2016 itibari ile tekrar Türkiye’ye iadesi ile süreç fiilen başlamış bulunmakta. Bu anlaşma gereğince AB, Haziran 2016 itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vize muafiyeti uygulamaya başlayacaktı. Adı geçen anlaşma çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti geri kabul anlaşması gereği geçerli alt yapıyı oluşturup bu düzenlemeyi başlattığı anda (AT) 539/2001 sayılı Konsey Tüzüğü’nde bir değişiklik yapılarak söz konusu tüzükte yer alan vize uygulanacak ülkeler listesinde bulunan Türkiye, vize muafiyetine sahip diğer ülkelerin de bulunduğu pozitif listeye taşınacak ve gerçek anlamda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için vize muafiyeti başlamış olacaktı.

Ancak beklenen gelişme olmadı. AB’nin üst düzey temsilcileri; Türkiye’nin yaptığı anlaşmada 72 maddelik bir yükümlülük listesinin olduğunu, Türkiye’nin ise üzerine düşen yükümlülüklerden 67 tanesini yerine getirdiğini öne sürerek vize muafiyeti uygulamasını başlatmayacaklarını ilan ettiler. Türkiye’nin yerine getirmediği yükümlülüklerinden birisi de Terörle Mücadele Yasasında değişiklik yapılmasıdır ki ilişkilerin gerilmesinin de temel sebebi budur.

AB üyesi ülkeler, geçtiğimiz günlerde Brüksel’de toplanarak Türkiye’nin vizelerin kaldırılması talebiyle oluşan endişe zemininde AB üyesi olmayan ülkelere vizelerin kaldırılması uygulamasının ivedilikle askıya alınmasına imkân veren bir mekanizma üzerinde anlaşmaya vardılar. Söz konusu askıya alma uygulaması, özellikle vizelerin kaldırılması koşullarından birine zaman içinde riayet edilmemesi hâlinde AB ülkelerinin içişleri bakanlarının benimsediği ortak tavra göre mevcut uygulamadan daha hızlı bir şekilde devreye girecek. Paris ve Berlin’in önerdiği, daha sonra da Avrupa Komisyonunun ele aldığı bu “güvenlik maddesi”, şimdi Avrupa Parlamentosunda görüşülecek. Türkiye, vatandaşları için vizesiz seyahat özgürlüğünü sağlama almaya çalışırken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri de bazı ülkelere tanınacak vize serbestîsinin kolay bir şekilde askıya alınmasına ilişkin fikir birliğine varması, Türkiye’de karamsarlığa yol açtı.

“Askıya alma mekanizması” denilen sistem, bir ülkenin anlaşmayı ihlal etmesi halinde güvenliği sağlamak adına devreye girecek. Bu sisteme göre, devletler vize serbestîsini elde etmek için yerine getirmeleri şart koşulan kriterleri gelecekte ihlal ettikleri takdirde onlara yeniden vize zorunluluğu getirilebilecek. Aynı şey “gerekçelendirilemeyen sığınma taleplerinde” yüksek bir artış yaşandığında ya da bir devletin çok sayıdaki vatandaşının AB’de izin verilen süreden daha uzun bir zaman kaldığında da geçerli olacak. Ayrıca ilgili ülke, sınır dışı edilen sığınmacıları tekrar kabul etmek konusunda yeterince iş birliği yapmazsa ya da kamusal güvenlik be düzen açısından bir tehlike söz konusu olduğunda, AB-Komisyonu ya da tekli üye devletler acil durum freni çekebilecekler. Sistem; Gürcistan, Ukrayna, Kosova ve Türkiye’ye uygulanacak. Sistemin devreye girmesi için AB milletvekillerinin projeyi onaylamaları da gerekiyor.

Şimdi, AB Parlamentosu vize serbestîsinin iptal edilmesi mekanizması hakkında bir karar vermek zorundadır. Bu mekanizmayı esas itibarıyla Almanya ile Fransa talep etmişti. Acil fren mekanizmasının tüm üçüncü devletler için geçerli olacağı belirtilse de asıl hedef Türklerdir. Çünkü Türk hükümetinin AB kriterlerini yerine getirip getirmeyeceği konusu, bugüne kadar hiç olmadığı kadar belirsiz durumdadır.

Vize serbestisi, AB’nin Türkiye’ye sığınmacı krizi kapsamında sağlayacağı destek karşılığında vereceği en önemli taviz konumundadır. Ancak sığınmacılar konusunda Yunan mahkemelerinin verdiği bazı kararlar, sığınmacıların geri gönderilmesini engeller mahiyettedir ki bu yargısal gelişme geri kabul anlaşmasının uygulanmasını sıkıntıya sokabilecektir. Zira geri kabul anlaşması, Türkiye’nin 20 Mart 2016 tarihinden beri kendi topraklarından Yunan Adalarına yasa dışı yöntemlerle giden bütün sığınmacıları geri almasını içeriyor. AB, Türkiye’ye geri gönderilen her Suriyeliye karşılık bir Suriyeliyi Türkiye’den yasal yollarla almayı kabul etti. Ancak Alman hükümetin verdiği bilgilere göre 1’e 1 mübadele kapsamında bugüne kadar AB’ye sadece 177 Suriyeli kabul edildi. Bunların 54’ünü Almanya kabul etti.

Bunun nedenlerinden birisi Yunan mahkemelerinin verdikleri kararlardır. Çünkü mübadelenin şartlarından birisi; sınır dışı edilen göçmenlerin Türkiye’deki güvenliklerinin teminat altına alınmasıdır. Ancak Midilli Adası’ndaki bir mahkeme, sığınmacıların başvurularının daha detaylı olarak incelenebilmesi için Suriyelilerin Yunanistan’da kalmasına izin verdi. Gerekçe olarak ise Türkiye’nin güvenli üçüncü ülke olmadığını gösterdi. Görünüşe bakılırsa bu istisnai bir durum değil. Zira ilk celsede incelenen sığınmacı başvuruları değerlendirildikten sonra, 174 Suriyeliden 100’ünün Yunanistan’da kalmalarına izin verildi. Durum bu şekilde devam ederse, AB-Türkiye anlaşmasının çekirdek unsuru olan 1:1 mübadele şartı tehlikeye girecek. Erkler arasındaki ilişkiler konusunda hassas olan AB karar organlarının Yunan mahkemelerinin kararları konusunda nasıl davranacağı şimdilik merak konusu.

.

Cesurhan TAŞ

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız.

sahipkiran Hakkında

Sahipkıran; 1 Aralık 2012 tarihinde kurulmuş, Ankara merkezli bir Stratejik Araştırmalar Merkezidir. Merkezimiz; a) Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü savunan; ülkemizin her alanda daha ileri gitmesi ve milletimizin daha müreffeh bir hayata kavuşması için elinden geldiği ölçüde katkı sağlamak isteyen her görüş ve inanıştan insanı bir araya getirmek, b) Ülke sorunları, yerel sorunlar ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın sorunlarına yönelik araştırma ve incelemeler yaparak, bu sorunlara çözüm önerileri üretmek, bu önerileri yayınlamak, c) Tespit edilen sorunların çözümüne yönelik ulusal veya uluslararası projeler yürütmek veya yürütülen projelere katılmak, ç) Tespit edilen sorunlar ve çözüm önerilerimize ilişkin seminer ve konferanslar düzenleyerek, vatandaşlarımızı bilinçlendirmek, amacıyla kurulmuştur.

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: