Twitter Facebook Linkedin Youtube
FED’İN FAİZ ARTIRIM KARARI VE TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

FED’İN FAİZ ARTIRIM KARARI VE TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

19 Mart, 2016 , , 6728
Ramazan ERBEN

Ramazan ERBEN

Fed’in faiz artırımının öncelikli sebebi Amerikan ekonomisinde 2008 yılından bu yana uygulanan genişletici para politikasıdır. Bu para arzı, ABD ekonomisinin kriz zamanında bankalar üzerinden piyasaya sürdüğü dolarlar yoluyla sağlanmıştır. Fed’in piyasadaki bu dolar yükünü azaltması gerekmektedir ve bu yükü ancak faiz artışıyla azaltabilir. Yani piyasadaki fazla dolarları çeker ve bilançosunu daraltır. Ama bu işi çok yavaş ve ekonomiyi sarsmadan yapmalıdır. Yani faizi çok yavaş ve kademeli olarak azaltmalıdır. Faiz artırımının şu şekilde gerçekleştirilmesi planlanmıştır; Fed bütün Amerikan bankalarına verdiği paranın maliyetini (faizi) artıracak, bankalar da bu maliyeti müşterilerine yansıtacak ve böylece müşteriler daha fazla kredi maliyeti ödeyecek ve paranın maliyeti artmış olacak. Paranın maliyetinin artması, fiyatların artmasıyla birlikte enflasyona yol açacak, enflasyonun kontrol edilmesi de faizlerin artırılmasıyla olacaktır. Kısacası FED 2008 yılından bu yana uygulanan genişletici para politikasına son vererek faiz artırımıyla Amerikan ekonomisindeki fazla parayı çekmeye çalışmaktadır. Böylece ekonomi toparlanmış olacaktır.

Fed’in Aldığı Kararların Dünya Piyasalarına Yansıması/Etkisi

Fed’in faiz artırımı, sürpriz bir gelişme olarak görülmüyor zira bütün dünya Fed’in 16 Aralık 2016’da faizi 0.25 puan artıracağını tahmin ediyordu. Bu oranı tahmin edenlerin sayısı, Aralık ayında %95 civarındaydı. Fed, tahminler doğrultusunda faizi 0.25 puan artırdı. Böylece piyasalar biraz daha rahatladı. Ekim ayından bu yana beklentilerin de yükselmesiyle fonlar sürekli dolar satın aldılar. Böylece yüksek taleple karşılaşan dolar, diğer ülke paralarına karşı değer kazandı. Doların yeterince arttığını gören fonlar, dolar satmaya başladılar ve dolarda bir miktar gevşeme ortaya çıktı.(1) Faiz artışıyla birlikte ABD ekonomisine olan güvenin arttığı gözlemlendi. Piyasalarda ileriye dönük belirsizliğinin ortadan kalkmasıyla birlikte Asya ve ABD piyasasında ani yükselişler görüldü. Genel olarak FED’in faiz artırımı, küresel piyasalarda sakin karşılandı. Yatırımcılar ise bu faiz artırımını ABD ekonomisine yönelik güvenin arttığı şeklinde yorumladı. Çünkü FED beklenenden farklı bir tavır sergilemedi. Dünya genelinde endeksler de karardan olumlu etkilendi. Karar sonrası Stoxx Europe 600 Endeksi %1.8 yukarıda seyrederken, Almaya’da DAX Endeksi %2 arttı. MSCI Asya Pasifik Endeksi ise %1 oranında artış gösterdi. Japonya’da Topix Endeksi 8 Aralıktan bu yana karar sonrası en yüksek seviyesine ulaştı. S&P 500 endeksi vadeli kontratları karar sonrası oluşan gelişmeler ile kayıplarını geri aldı.

FED’in faiz kararının ardından Doların güçlenmesi ve bunun sonucu değerli metallerin cazibesinin düşmesinin etkisiyle altın değer kaybetti.

Bununla birlikte her ne kadar bazı uzmanlar yüksek faizlerin altın için çok olumsuz olacağını tahmin etseler de altının ileriye dönük yükseleceğini tahmin eden analistler, bu konuda hatalı durumdadırlar. Bunun sebebi ise FED’in son 7 faiz artırımının 4’ünde 6 ay sonrasında altının hep değer kazanması olarak açıklanabilir.

Aynı zamanda FED’in faiz artımı kararının hemen sonrasında diğer metallerin de değer kaybettiği gözlemleniyor. Spot gümüş Londra’da %0.7 düşüşle ons başına 14.0831 dolara geriledi. Palladyum %2.3 düşüşle ons başına 558.30 dolara düşerken, platinde de %1.6 değer kaybıyla ons başına 859 dolar görüldü. (2)

FED’in Son Faiz Artırımı Kararının Türkiye Ekonomisine Etkileri

ABD merkez bankası FED’in kararının ardından Türkiye’de yaşanan gelişmeler şu şekilde:

Dolar TL karşısında önce değer kaybetti, sonra dengelendi. Kararın ardından dolar Türkiye’de düşüşe geçti. FED kararı öncesi dolar en fazla 2.9735’ten işlem görürken FED kararı sonrası hızlı bir şekilde düşüşe geçerek 2.9631’e kadar geriledi. Daha sonra ise dolar Türk lirası karşısında değer kazanarak dengeye geldi.

FED’in faiz artırmasının ardından T.C Merkez Bankası’ndan da bir hamle geldi. Merkez Bankası dolar cinsi zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara ödediği faizi %0.24’ten %0.49’a yükseltti.

FED’in faiz artırımı sonrası Başbakan Ahmet Davutoğlu bu kararı şu şekilde yorumladı: “0.25 baz puan artış, beklenen bir gelişmeydi. Piyasaların da normal karşıladığı bir artırış. Merkez Bankası Başkanımız Erdem Başçı ile de konuştuk. Şimdiye kadarki tepkiler itibariyle bizim piyasamızı derinden etkileyen bir durum yok. FED kararıyla ilgili olabilecek senaryoları daha önce belirlemiştik. Merkez Bankamızın eylem planı dahilinde devam edilecek.’’

Bununla birlikte ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’ten konuyla ilgili Twitter hesabında şöyle bir açıklama geldi: “FED, beklentiler doğrultusunda faiz artırarak piyasaları rahatlattı gibi”.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyib Erdoğan’ın ekonomi başdanışmanı Yiğit Bulut ise FED’in faiz artışı kararının beklenen bir gelişme olduğunu, piyasalarda olumlu bir adım olarak algılanacağını belirterek, Türkiye’de faiz indirimi için fırsat kollamakta yarar gördüğünü söyledi.(3)

FED’in eski ekonomistlerinden Erkin Şahinöz bu kararı şöyle yorumladı: “Önümüzdeki yıl faizlerin ulaşacağı yerle ilgili beklentilerini aşağı indirmişler, bu da piyasanın seveceği bir durum değil. 2016 sonunda FED faizinin %1.4, 2017 sonunda %2.4 olması bekleniyor. Bu da şu anlama geliyor; 2016’da iki toplantıda faiz artırımı gündemde gibi görünüyor. Piyasalar üzerinde çok dramatik bir etki beklenmemeli. Önümüzdeki birkaç gün piyasaların sindirme süreci bitene kadar çalkantılı süreç devam edecek” dedi.

ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, FED’in faiz artırımıyla ilgili şu değerlendirmeleri yaptı: “FED’in yumuşak bir geçişe işaret etmesiyle beraber, kısa vadede dolarda gevşeme ve küresel hisse senetlerinde de yukarı yönlü hareketlenme görebiliriz. Gelişmekte olan ülke piyasaları açısından da ilk tepki olumlu olur, sonraki süreçte gelişmekte olan ülkelerin portföylerdeki ağırlığını o ülkenin kendi iç dinamikleri belirler.

Türkiye’nin pozitif grupta yer alabilmesi için ev ödevlerini eksiksiz yapması gerekmektedir. Uzun vadede olumsuzluk oluşturabilecek riskler çözümlenmezse kısa vadede 2.90 seviyesi veya aşağısına gevşeyebilecek olan kurda uzun vadede fiyatlamalar farklı yönde değişebilir ve kur da yönünü yukarı çevirebilir.’’ dedi.

Peki bu faiz artırımının ülkelerin kredi notlarına etkisi ne şekilde olur? Bu sorunun cevabını uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu olan Fitch’in yaptığı açıklamada bulabiliriz. Fitch, yaptığı açıklamada FED’in faiz artırımının ülkelerin kredi notunu etkilemeyeceği ancak FED’in ileri tarihlerde yapacağı kademeli faiz artırımı ülkelerin kredi notunu etkileyebileceği yönünde. FED’den 2016 yılı boyunca 4 defa 0.25’lik faiz artımı bekleyen Fitch, bu faiz artırımlarının enflasyonu yükselteceği açıklamasını yaptı.

Türkiye ekonomisi açısından 2016 yılı genel olarak zor bir yıl olacak gibi gözüküyor. Bunun yanında FED’in faiz artırım kararı da, tüm gelişmekte olan ülkeler gibi Türkiye’yi de olumsuz etkileyebilir. Türkiye FED’in faiz artırımının yanında dış politikada yaşanan (Irak-Suriye meseleleri) olumsuz gelişmeler nedeniyle de zor bir yıl geçireceğe benziyor.

.

Ramazan ERBEN

SASAM Stajyeri, Uludağ Üniversitesi İktisat Bölümü Öğrencisi

________________

Kaynakça

(1) 18 Aralık Cuma Mahfi Eğilmez Kendime Yazılar
(2) Onedio.com 16 Maddeyle FED’in Faiz Kararı Dünyaya Nasıl Yansıdı, Türkiye Bu Karardan Nasıl Etkilencek?
(3) Onedio.com 16 Maddeyle FED’in Faiz Kararı Dünyaya Nasıl Yansıdı, Türkiye Bu Karardan Nasıl Etkilencek?

Sahipkıran Akademi Hakkında

Sahipkıran AKADEMİ; üniversite öğrencilerine çalışmalarını yayınlayabilecekleri bir platform sağlamak ve öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine katkı sağlamak üzere, Merkezimiz çatısı altında yeni oluşturulmuş bir yapıdır. “Türkiye’nin geleceğinin mimarları, Sahipkıran’da buluşuyor!” sloganı ile gayretli ve üretken üniversitelileri, çalışmalarını bu platformda paylaşmaya ve SASAM’ın etkinliklerine katılmaya davet ediyoruz. Sahipkıran AKADEMİ üyeliği, tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Üye olan öğrenciler, istedikleri zaman üyelikten çıkabilmektedirler. Üye olmak veya üyelikten çıkmak için bilgi@sahipkiran.org adresine, talebinize ilişkin e-posta göndermeniz yeterlidir. Talebiniz, en geç 3 iş günü içinde sonuçlandırılacaktır.

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: