Ahmet Can TUNCA

İsrail devletiyle olan ilişkilerimizin hangi boyutta olduğunu millet olarak biliyoruz. 31 Mayıs 2010 tarihinde Mavi Marmara baskını olarak adlandırılan olayda, Mavi Marmara isimli yardım gemisine İsrail ordusunun uluslararası sularda asker çıkarması üzerine 9 kişi hayatını kaybetmişti. Bunun üzerine ilişkiler bitme noktasına gelmişti. Türkiye ilişkilerin normalleşmesi için 3 şart koşmuştu. Bu şartlar, İsrail devletinin Türkiye’den özür dilemesi, hayatını kaybeden kişilerin ailesine tazminat verilmesi ve İsrail’in Gazze ablukasını sona erdirmesiydi. İsrail, ilk olarak özür dilemeyi reddetmiş fakat aradan 3 yıl geçtikten sonra resmi olarak özür dilemiş ve ailelere tazminat ödemeyi kabul etmiştir.

Peki 3 yıl sonunda İsrail’in özür dilemesinin ve tazminat vermeyi kabul etmesinin sebebi nedir? İsrail 2009 ve 2010 yıllarında Doğu Akdeniz’deki iki ayrı sahada Tamar ve Leviatan bölgelerinde 950 milyar metreküpe yaklaşan doğalgaz buldu. Türkiye’nin yıllık ihtiyacının ortalama 50 milyar metreküp olduğu göz önüne alınınca, İsrail gazı, Türkiye’nin yıllık doğal gaz ihtiyacının 19 katı. Avrupa’nın ve Türkiye’nin enerji çeşitliliğini artırması noktasında bu durum çok büyük önem arz ediyor. Lakin İsrail, bu gazı Türkiye’nin içinde yer almadığı bir güzergahtan geçiremez.

Bunun başlıca sebepleri;

Gaz sıvılaştırılarak tankerlerle götürülebilir ancak İsrail devletinin haritadaki konumuna bakarsanız bunun hiç de güvenli olmadığını göreceksiniz. Tankerlerle denizden taşınması söz konusu olduğunda İsrail donanmasının 700 milyon dolar yatırım yapması ve her sene 100 milyon dolar ekleyerek yatırımını güçlendirmesi gerekiyor.

Tüm boru hattı Akdeniz’den geçirilebilir ama bu yöntem hem çok pahalı hem de jeolojik olarak çok zor çünkü Akdeniz’de çok derin uçurumlar, çok hareketli fay hatları var ve aynı zamanda maliyet olarak da çok fazla.

Bu durumda tek çıkar yol Türkiye’den boru hattıyla geçiyor. Bu da İsrail’in neden ilişkileri normalleştirmek adına bu adımı attığını açıklıyor. Bu durum, Türkiye açısından da bir çok noktada karlı ve Türkiye’nin siyaseten elini güçlendiriyor. Daha iyi anlaşılması için birkaç örnek vermek istiyorum.

Türkiye’nin ortağı olduğu Bakü – Tiflis – Ceyhan boru hattının ortaklık oranlarına bakacak olursak;

BP (Birleşik Krallık): %30,1

State Oil Company of Azerbaycan (SOCAR) (Azerbaycan): %25

Chevron (ABD): %8,9

StatoilHydro (Norveç): %8,71

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) (Türkiye): %6,53

“GAZ, TÜRKİYE VE İSRAİL’İ YAKINLAŞTIRIYOR” Okumak için tıklayınız

Eni/Agip (İtalya): %5

Total (Fransa): %5

Itochu (Japonya): %3,4

Inpex (Japonya): %2,5

ConocoPhillips (ABD): %2,5

Hess Corporation (ABD) %2,36

Boru hattının en çok kullandığı topraklar, ülkemiz ancak ortaklık oranımızın ne kadar düşük olduğu ortada. Siyaseten güçlü olarak yaptığımız bir diğer anlaşma olan TANAP’a bakarsak oranlarda ne kadar büyük bir gelişme olduğunu göreceksiniz. Şimdi de TANAP’ta ki ortaklık oranımıza bakalım;

State Oil Company of Azerbaycan (SOCAR) (Azerbaycan): %58

Botaş ( Türkiye) : %30

BP (Birleşik Krallık) : %12

Sonuç olarak, İsrail’in bizden başka seçeneği olmadığı böyle bir durumda ülkemizin cari açığının enerji ve terör kaynaklı olduğunu hatırlayarak, oturduğumuz masadan çok güçlü bir şekilde kalkabiliriz. John Kerry göreve geldiğinde yaptığı ilk konuşmada, “Amerika devletinin en büyük gücü, daimi düşmanı olmamasıdır” demişti. Biz de kendimize daimi düşmanlar yaratmamalı, milli çıkarlarımız doğrultusunda hareket edebilmeliyiz.

.

Ahmet Can TUNCA

SASAM Aday Uzmanı

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız.

______________________

Kaynakça
1-http://www.eud.org.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF7E588974FB372C6B
2- http://www.gazetevatan.com/-israil-in-turkiye-ye-ihtiyaci-var–895911-gundem/
3- http://dergi.aljazeera.com.tr/2015/03/01/dogu-akdeniz-gazi-riskler-firsata-cevrilebilir-mi/
4-http://www.dw.com/tr/do%C4%9Falgaz-do%C4%9Fu-akdenizde-dengeleri-de%C4%9Fi%C5%9Ftirdi/a-16747467
5- http://www.haberturk.com/ekonomi/enerji/haber/1123963-dogu-akdenizde-gaz-sancisi-basladi
6- http://www.timeturk.com/tr/2014/11/06/dogu-akdenizde-gaz-ve-mucadelesi.html
7-http://www.21yyte.org/tr/arastirma/enerji-ve-enerji-guvenligi-arastirmalari-merkezi/2014/12/17/7927/dogu-akdenizde-paylasilamayan-kaynaklar
8-http://www.turkishny.com/drgoeknur-akcada/17-drgoeknur-akcada/130465-dogu-akdenizde-enerji-jeopolitigi-ve-bolge-ulkelerine-yansiyan-rekabeti#.VsZ1C_mLTbg
9- https://tr.wikipedia.org/wiki/Bak%C3%BC-Tiflis-Ceyhan_Petrol_Boru_Hatt%C4%B1
10- http://www.tanap.com/medya/basin-bultenleri/asrin-projesinde-dev-ortaklik/

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

Aday Uzman Hakkında

SASAM kadrosunda yer almak isteyen adaylar için, 3 aylık bir ön üyelik süreci uygulanmaktadır. Bu üç aylık süre sonunda adayın sitemizde yayınlanan çalışmaları, Merkezimizin düzenlediği etkinliklere ve çalışmalara katılımı, Merkezimizin tanıtımına katkısı vb. hususlar dikkate alınarak, SASAM kadrosuna kabul edilip edilmemesi hususu karara bağlanmaktadır.

• BİR YABANCI GÖZÜNDEN TÜRKLER - 25 Mayıs 2023
• Laçin Koridoru: Sivil Protestoların Sağladığı Stratejik Fırsatlar - 26 Aralık 2022
• TÜRK KENEŞİ VE TÜRK BİRLİĞİ ÜZERİNE İNCELEME - 13 Ağustos 2021
• 11 EYLÜL SALDIRILARI SONRASI RUSYA’NIN VİETNAM VE KÜBA’DAKİ FÜZELERİNİ KAPATMA KARARI ALMASININ GEYİK AVI OYUN TEORİSİNE GÖRE ANALİZİ - 30 Temmuz 2021
• Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev’in Zengezur Meselesine Yönelik Açıklamaları Neyi Hedefliyor? - 28 Temmuz 2021
• The Politics of Vaccination - 13 Nisan 2021
• ASKERİ DARBE ÖNCESİ VE SONRASINDA MYANMAR - 13 Nisan 2021
• ULUSLARARASI GÜVENLİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ - 24 Şubat 2021
• SALGIN HASTALIK SÜRECİNDE KÖR DÖVÜŞÜ: SALGININ POLİTİK VE PROVOKATİF YÜZÜ - 5 Ocak 2021
• TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİ VE MİLLİ MENFAATLERİMİZ - 19 Şubat 2016