Merkezimizce düzenlenen okuyucularımıza açık etkinliklerin 34.sü, Gazi Üniversitesi Araştırma Görevlisi ve SASAM Çin Masası Direktörü Sayın Fatih KOCAOĞLU’nun katılımıyla “Savaşlar Neden Çıkar?” konulu bir söyleşi şeklinde gerçekleşti.
Sayın KOCAOĞLU’na bilgilendirici sunumu için teşekkür ediyor, söyleşiden bazı notları okuyucularımızın istifadesi için aşağıda sunuyoruz.
SÖYLEŞİDEN BAZI NOTLAR:
Savaşlar iktisadi nedenlerle değil, iktisadi yapılar nedeniyle ortaya çıkar, bu bağlamda eğer bir jeo-ekonomik alanda Aşırı Kar-Düşük Yatırım Döngüsü ortaya çıkmışsa, bu jeo-ekonomik alanda ortaya çıkan iktisadi yapı savaşın potansiyelini artırır. Eğer siyasal bükücüler üzerinde jeopolitik baskılar artmışsa oluşan bu durum, savaş potansiyelini savaş kinetiğine çevirir.
İktisadi döngüler mekana bağlı olarak tanımlanırsa jeopolitik bir analizi mümkün kılabilir ve bu bağlamda da savaş olgusunun ekonomi-politik değerlendirmesi nesnel bir bilimsel araştırmanın konusu olabilir.
İktisadi döngüler ortaya konurken aslında birbirini hem tamamlayan hem de birbiriyle diyalektik bir ilişkiye sahip olan iki kavram olan kar ve yatırım kavramlarını tercih edeceğiz. Kar ve yatırımın maksimum ve minimum durumlarını ifade etmek için aşırı kar ve düşük kar kavramsallaştırmaları ile mümkün dört temel döngü ortaya çıkar: Aşırı Kar-Aşırı Yatırım Döngüsü, Aşırı Kar- Düşük Yatırım Döngüsü, Düşük Kar- Aşırı Yatırım Döngüsü ve Düşük Kar-Düşük Yatırım Döngüsü.
Aşırı Kar-Düşük Yatırım Döngüsü savaşları ortaya çıkaran ana döngüdür. Aşırı Kar-Düşük Yatırım Döngüsü’nde yatırıma dönüşmeyen karlar ortaya çıkmakta, egemen elitlerin elinde birikmeye başlayan bu karlar politik hedefleri kışkırtmakta ve bu hedefleri gerçekleştirmek için de savaş mekanizmasına aktarılmaktadır. Bu ise savaşın potansiyelitesini sürekli artırmaktadır. Artan savaş potansiyali, ortaya çıkan jeopolitik koşullarda hızla filli savaşa doğru evrilebilmektedir.
Dünya tarihinde ortaya çıkan beş temel dünya-sistemi Sümer Urukları, Roma İmperiumu, Türk-Moğol Ordası, İngiliz Endüstriyalizmi ve Amerikan Teknopolisidir . Bu bağlamda, dört iktisadi döngünün durumunu dünya-sistemlerinin kendi çağlarındaki sınırları içinde ele alabiliriz.
İçinde bulunduğumuz dünya sisteminde Aşırı Kar-Düşük Yatırım Döngüsünü ekonomilerinin temelini petrol ve doğalgaz üretimi olan ülkeler oluşturmaktadır. Bu bağlamda, Rusya ile Basra-Hazar eksenindeki ülkeler –İran, Irak, Katar ve Arabistan- ekonomi politik olarak savaşları tetikleme potansiyeline sahip ülkelerdir.
Yaşadığımız çağda, PKK ve IŞİD gibi terör örgütleri de Aşırı Kar-Düşük Yatırım Döngüsüne sahip illegal ekonomileri kontrol etmektedirler. Dolayısıyla bu örgütlerin illegal ekonomik faaliyetleri onların terör kapasitelerini desteklemekte ve artırmaktadır.
SÖYLEŞİDEN KARELER: