Özgür YILDIRIM

Bu çalışma, SASAM Kırgızistan Masası adına üçer aylık dönemler halinde Kırgızistan’da yaşanan gelişmeleri takip ederek hazırlanacak ve siz okuyucularımızın istifadesine sunulacak çalışmaların ilkidir.

Son zamanlarda Kırgızistan’ın gerek Türkiye ile gerekse diğer dünya ülkeleriyle kurduğu ikili ilişkiler sonucunda; siyaset, ekonomi ve sağlık alanlarıyla toplumsal ve kültürel alanlarda oldukça önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Kırgızistan’da meydana gelen bu gelişmelerin yanı sıra, özellikle Türkiye’de meydana gelen gelişmelerin de Kırgızistan basını tarafından yakından takip edildiğini ve bu gelişmelerin Kırgız basınında geniş yer bulduğunu söyleyebiliriz.

Bu çalışmada, Kırgızistan’da Kasım, Aralık ve Ocak ayları içerisinde meydana gelen gelişmeler üzerinde durulmakta ve söz konusu gelişmeler, maddeler halinde sıralanmaktadır.

1.Siyaset:

1.1. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Atambey’’in Dubai’ye gerçekleştirdiği Resmi Ziyaret Çerçevesinde 8 Anlaşma İmzalandı.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in Dubai Hükümdarı Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum ile görüşmesi sonucunda Dubai ile Kırgızistan hükumeti arasında, aranmakta olan suçluların iade edilmesine ilişkin anlaşma da dâhil olmak üzere 8 anlaşma imzalandığı, Kırgız yetkililer tarafından bildirilmektedir.

Taraflar arasında imzalanan anlaşmalar şu başlıklardan oluşmaktadır:

1- Çifte vergilerden kaçınma,
2- Gelir ve sermaye üzerinden vergi kaçakçılığını önleme,
3- Kırgızistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Hükumetleri arasında yatırımı genişletme ve koruma,
4- Kırgızistan ve BAE arasında hava ulaşımı anlaşması,
5- Kırgızistan ve BAE hükumetleri arasında ekonomik iş birliği anlaşması,
6- Kırgızistan ve BAE’nin içişleri bakanlıkları arasında güvenlik alanında iş birliği hakkında mutabakat zaptı,
7- Kırgızistan ve BAE arasında suçluların iadesi hakkında anlaşma,
8- Kırgızistan ve BAE arasında sivil ve ticari konular ile cezai konulardaki karşılıklı yardım hakkında anlaşma.

1.2. Kırgızistan Başbakan Yardımcısı DİL, AEB Sıradaki Oturumuna Katılmak Üzere Moskova’ya Gitti.

Kırgızistan Başbakan Yardımcısı Valeriy Dil, Kırgızistan’ın Avrasya Ekonomik İşbirliğine (AEB) katılımı hakkında anlaşma taslağını hazırlamak ve onaylamak üzere hükumet başkanları yardımcıları düzeyindeki AEB sıradaki oturumuna katılmak üzere 10 Aralık 2014’te Moskova’ya gitmişti. Anlaşma taslağının ise 23 Aralık 2014’te Moskova’da Cumhurbaşkanları düzeyinde düzenlenen Avrasya Yüksek Ekonomik Konseyi oturumunda ele alındığı, Kırgızistan basın hizmetlerinden öğrenilen bilgiler arasındadır.

2. Ekonomi

2.1. Ankara’da “Kırgızistan–Türkiye Tanıtım Masası Toplantısı” Düzenlendi.

Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçiliği ve Kayseri Fahri Konsolosluğu tarafından, Ankara Protokol İş Merkezi’nde, “Kırgızistan – Türkiye Tanıtım Masası Toplantısı” düzenlendi. Toplantıya Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi İbragim Junusov, Kırgızistan’ın Kayseri Fahri Konsolosu Mustafa Kurt, Kırgızistan Ekonomi Bakanlığı Yatırım Ajansı Müdür Yardımcısı Nurbek Maksutov ve Türk iş adamları katıldı.
Toplantıda, Türkiye ile Kırgızistan arasındaki Ekonomik ilişkilerin arttırılması ve yatırım alanlarının iş adamlarının bilgisine sunulması için sunumlar yapıldığı öğrenildi.

Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi Junusov, bu toplantıyla Kırgızistan’ın bilinmeyen yönlerini Türk iş adamlarına anlatmayı hedeflediklerini belirterek, Kırgızistan’ın sahip olduğu ekonomik potansiyel hakkında bilgi verdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki ülke arasındaki ticaret hacmini 1 milyar dolara çıkarma hedefi koyduğunu hatırlatan Junusov, Türk iş adamlarının Kırgızistan’da 400 civarında firma işlettiğini ve eğitim alanında da önemli yatırımlarının olduğunu belirtti. Junusov, bunların Kırgızistan ile Türkiye gibi iki kardeş ülke için yeterli olmayacağının altını çizdi.

Kırgızistan’daki maden kaynaklarına dikkat çeken Junusov, “Kırgızistan, İsviçre’ye benzer. Ancak, arada bir fark var; İsviçre’de altınlar bankadayken, Kırgızistan’da yer altında.” diyerek Türk iş adamlarına bölgeye özellikle maden alanında yatırım yapma çağrısında bulundu.
Toplantıda Kırgızistan’daki ekonomik sistem, devlet yardımları ve özel sektördeki yatırım potansiyeli hakkında bilgi verildiği de edinilen bilgiler arasında.

2.2. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Çevre Bakanları Toplantısı İstanbul’da Gerçekleşti.

Türkiye’nin de üye olduğu Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 5. Çevre Bakanları Toplantısı, İstanbul’da Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’nin başkanlığında üye ülkelerin bakanları ve heyet başkanlarının katılımı ile gerçekleşti.

17 Aralık 2014’te İstanbul Dedeman Otel’de saat 08.00’daki açılış konuşmalarıyla başlayan 5. Çevre bakanları Toplantısı’nda, “İklim Değişikliği” ve “Yeşil Ekonomi” konulu İstanbul Deklarasyonu, kabul edildi.

Toplantıya Türkiye dışında EİT üyesi olan Afganistan, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan ve Tacikistan temsilcileri de katıldı. Söz konusu toplantıya, üye ülkelerin yanı sıra, gözlemci sıfatı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP), Birleşmiş Milletler Doğal Afet Risk Yönetimi Ofisi (UNISDR), EİT Bilim ve Sanayi Enstitüsü, EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası Küresel Çevre fonu (GEF), Türk-Alman İşbirliği (GEZ), Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (BSEC), İslami Kalkınma Bankasının üst düzey yöneticileri ve EİT üyesi ülkelerin Türkiye’deki büyükelçileri davet edildi.

2.3. Kırgızistan’da Sentez Gaz Üretimi Üzerinde Fizibilite Çalışmaları Hazırlanıyor.

Kırgızistan Enerji ve Sanayi Bakanlığı’nın basın hizmetlerinden edinilen bilgiye göre; Türk şirketleri, Kırgızistan’da sentez gaz üretimi için fizibilite çalışması hazırlayacak.

Ülke, doğalgaz kaynağı olmadığı için, gaz konusunda doğrudan doğruya dış kaynaklara bağlı. Bakanlığa göre, ülkedeki enerji sektörünün mevcut durumu, kömür yataklarının aktif hale getirilmesini ve geliştirilmesini zorunlu kılıyor. Çünkü ülkenin gaz konusundaki bağımsızlığını sağlamada alternatiflerden birisinin, kömürden gaz elde eden tesislerin yardımıyla kömürden gaz üretmek olduğu belirtiliyor.

Bu gerekçeyle ve Kırgızistan’ın kömür kaynaklarını etkin ve verimli kullanmak, ülkenin kömür sektörüne yenilikçi teknolojileri uygulamak ve halka doğal gaz sağlamak gibi amaçlarla, Kırgızistan Enerji ve Sanayi Bakanlığı ile Türk şirketleri arasında bir anlaşma imzalandı.

Anlaşmaya göre, Türk şirketlerinin üç ay içerisinde sentez gaz üretimi için kullanılan kömürden gaz elde etme yöntemleri ve teknolojileri ile ilgili planlanan faaliyetin çevreye etkisiyle ilgili bir değerlendirme ve sentez gazın üretimine ilişkin diğer teknik belgeler hakkında bir rapor sunması bekleniyor.

Bu projenin gerçekleşmesiyle, doğal kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılması ve elektrik enerjisi açığının önemli ölçüde azalması bekleniyor.

3. Sağlık

3.1. Kırgız Hükümeti ile Türkiye Arasında Sağlık ve Tıp Bilimleri Alanında Anlaşma İmzalandı.

Kırgızistan’ın önerisi üzerine Türkiye, iki ülkenin tarihsel dostluk ilişkilerini de göz önünde bulundurarak Kırgız Hükumeti ile sağlık alanında işbirliği sağlamak üzere bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşmanın onaylanma sürecinin Nisan 2015’e kadar tamamlanması bekleniyor.
Anlaşmanın onaylanmasından sonra Türkiye, ayrılan kontenjan çerçevesinde, Kırgızistan Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen yüksek teknolojili tıbbi tedaviye ihtiyaç duyan hastaları, ülkenin önde gelen kliniklerinde kabul etmeye başlayacak.

3.2. Kırgız Devlet Tıp Akademisi Diplomalarına Türkiye’de Denklik!

Kırgız Devlet Tıp Akademisi’nin basın servisinden edinilen bilgiye göre, Kırgız Devlet Tıp Akademisi’nin diplomaları, artık Türkiye’de geçerli olacak.

Akademi’ye Türkiye’nin Kırgızistan Büyükelçisi Metin Kılıç tarafından imzalı bir mektup gönderildi. Söz konusu mektupta, Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınan üniversiteler listesinde, artık Kırgız Devlet Tıp Akademisi’nin de yer aldığı bildiriliyor.

4. Kültür & Sanat

4.1. TRT Avaz’dan Bir Yenilik Daha…

Orta Asya, Balkanlar ve Avrupa’ya yayın yapan TRT Avaz, yeniliklere doymuyor. Şimdi de Kırgız Türkçesiyle haberler vermeye hazırlanıyor.
3 Eylül 2015’ten itibaren hafta içi her gün Türkiye saatiyle 17.00’da yayına girecek olan haber bülteniyle, Türkiye’deki ve bölgedeki gelişmelerin sıcağı sıcağına ekranlara taşınması bekleniyor.
TRT Avaz kanalında halen Azerbaycan ve Kazak Türkçesi ile Boşnakça ve Arnavutça dillerinde haber bültenleri yayınlanıyor.

4.2. 12 Aralık, Kırgızistan’da “Milli Edebiyat Günü” Olarak Kutlanıyor.

12 Aralık, Kırgızistan’da 2011’den itibaren her yıl “Milli Edebiyat Günü” olarak kutlanıyor. Ayrıca, bugün, Kırgız edebiyatının büyük ustası Cengiz Aytmatov’un da doğum günü.

Kırgız edebiyatının eserlerini korumak, geliştirmek, yaygınlaştırmak ve Cengiz Aytmatov’un yüce anısını yaşatmak amaçlarıyla “Milli Edebiyat Günü ”nün bir bayram olarak kutlanması kararlaştırıldı. Bu doğrultuda, 2011 yılında Cogorku Keneş milletvekilleri tarafından bir önerge verildi. Aynı yılın haziran ayında da bu önerge Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev tarafından onaylandı. Böylece Milli Edebiyat Günü, bir bayram olarak Kırgızistan takviminde yerini almış oldu. Bu bayramın 12 Aralıkta kutlanması ise, Cengiz Aytmatov’un 12 Aralık 1928’de doğmuş olmasıyla ilgilidir. Cengiz Aytmatov’un adını yaşatmak ve ona olan saygıyı ifade etmek üzere, ona adanmış bir bayramdır.

4.3. “Kurmancan Datka” Filmi, Uluslararası Film Festivalinde İki Ödül Aldı.

29 Kasımda Başkurdistan’ın başkenti Ufa’da gerçekleştirilen Akbuzat Uluslararası Film Fesitvali’ni kazananlar, ilan edildi. Festivalde 11 ülkeden katılımcılar bir araya geldi ve festival çerçevesinde 43 film gösterildi.

Söz konusu festivalde “Kurmancan Datka” isimli film, iki ödül birden kazandı. Kazanılan ödüllerden biri “Halkın Tarihini Parlak Sanatlara Yansıtan En İyi Film” ödülüyken, bir diğeri de kameramanlık için özel bir ödül oldu.

“Kurmancan Datka” filmi dışında, ödül alan filmler arasında iki Kırgız yönetmenin filmi de bulunuyor. Yönetmenlerden Ruslan Akun’un “Sürüş” adlı kısa filmi, “En İyi Kameraman Ödülü”; Tınay İbragimov’un “On Üçüncü “ filmi de “ En İyi Belgesel Filmi” Ödülü aldı.
Bunun yanı sıra “Kurmancan Datka” filmi, Ünlü Dergi “The Hollywood Reporter” tarafından yayınlanan reyting listesinde, “Yabancı Dilde En İyi Film” dalında “Oscar” ödülünü alabilecek en iyi 15 film içinde gösteriliyor.

4.4. Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü 4. Sınıf Öğrencileri Tarafından Kırgız Kültürü Tanıtan Bir Faaliyet Düzenlendi.

Harran Üniversitesi tarih bölümü 4. Sınıf öğrencileri, “Çağdaş Türk cumhuriyetleri” adlı dersin kapsamı içerisinde ödev olarak araştırdıkları Kırgızların sosyal ve ekonomik hayatı ile folklor ürünleri ve geleneksel yemeklerini, düzenledikleri etkinlikte tanıttılar. Etkinlik çerçevesinde Kırgız şarkıları söyleyen öğrenciler, bölgenin kıl çadır gibi yaşamsal ve yöresel özelliklerini tanıttılar.

Tarih Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Ekinci, etkinlikle ilgili olarak “Öğrencilerimiz büyük çalışmalar, gayretler neticesinde bugün bu programı düzenleyerek bölümümüze aksiyon kattılar. Tabi bu çalışmayla öğrencilerimizin Kırgızistan’ın kültürel ve sanatsal faaliyetleriyle geleneksel yemeklerini araştırırken, hem bu kentin tarihini öğrenmiş hem de konsoloslukla ikili diyaloglar kurmuş olmaları bize bir mutluluk vermiştir. Emeği geçen öğrencilerime, programı tertipleyen hocalarıma teşekkür ederim.” dedi.

Programı düzenleyen Yard. Doç. Dr. Gülşah Eser ise “ ‘Türki Cumhuriyetler’ adlı dersimizin konusu olan Kırgızistan’ın tarihini, edebiyatını, yemeklerini ve folklorik olarak ne varsa uygulamalı ele aldık. Öğrencilerimizle koordineli çalıştığımız bir çalışma oldu. Bu konuda bizlere destek veren başta rektörümüze, yaptığımız çalışmada bizlere destek olan dekanımıza, bölüm başkanımıza ve emektar öğrencilerimize teşekkür ediyorum.” diye konuştu.

5. Spor

5.1. Kırgızistan, Aşkabat Dünya Şampiyonası’nda, Kemer Güreşinde 9 Madalya Kazandı.

14-24 Kasım 2014 tarihleri arasında Aşkabat’ta 12’ncisi düzenlenen Dünya Şampiyonası’nda, Kırgızistan Milli Takımı, kemer güreşi müsabakalarında önemli başarılar elde eti.

Konuyla ilgili bilgi veren Kırgızistan kemer güreşi antrenörü Niyazbek Kurmankulov, Kırgızistan milli takımını 12 sporcunun temsil ettiğini, turnuvaya 25 ülkeden güçlü güreşçilerin katıldığını ve Kırgızistan milli takım sporcularının bir altın, iki gümüş ve altı bronz olmak üzere 9 madalya kazandığını aktardı. Bunun çok iyi bir gösterge olduğunu ifade eden Kurmankulav, konuşmasına “Biz artık Moğolistan’da gerçekleşecek bir sonraki dünya şampiyonasına hazırlanıyoruz ve buradaki sonuçların daha iyi olacağını ümit ediyoruz” diyerek devam etti.

.

Özgür YILDIRIM

SASAM Kırgısistan Masası Uzmanı

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

Sahipkıran Akademi Hakkında

Sahipkıran AKADEMİ; üniversite öğrencilerine çalışmalarını yayınlayabilecekleri bir platform sağlamak ve öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine katkı sağlamak üzere, Merkezimiz çatısı altında yeni oluşturulmuş bir yapıdır. “Türkiye’nin geleceğinin mimarları, Sahipkıran’da buluşuyor!” sloganı ile gayretli ve üretken üniversitelileri, çalışmalarını bu platformda paylaşmaya ve SASAM’ın etkinliklerine katılmaya davet ediyoruz. Sahipkıran AKADEMİ üyeliği, tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Üye olan öğrenciler, istedikleri zaman üyelikten çıkabilmektedirler. Üye olmak veya üyelikten çıkmak için bilgi@sahipkiran.org adresine, talebinize ilişkin e-posta göndermeniz yeterlidir. Talebiniz, en geç 3 iş günü içinde sonuçlandırılacaktır.

• İRAN DEVRİM’E DOĞRU MU GİDİYOR? - 22 Kasım 2022
• ‘’ULUSLARARASI İKTİSAT: TEORİ, POLİTİKA VE UYGULAMA’’ KİTAP ÖZETİ - 5 Ekim 2021
• “KESİN İNANÇLILAR” KİTAP ÖZETİ - 19 Ağustos 2021
• KUDÜS OLAYLARI VE ALINMASI GEREKEN DERSLER - 3 Haziran 2021
• Ege’de Barış, Çatışma ve Tekerrür: Rezerv Paylaşımı ve Batı’nın Türkiye’yi Dışlama Politikası - 1 Mart 2021
• 19 TÜRK MÜRETTEBATIN BULUNDUĞU GEMİSİYE SALDIRI ARAPÇA BASINDA GENİŞ YANKI BULDU - 28 Ocak 2021
• TAYVAN CORONA VİRÜSÜN EKONOMİK ZARARINI ÖNLEMEYE ÇALIŞIYOR - 18 Şubat 2020
• ÇİN’İN DÖNÜŞÜMÜ - 14 Şubat 2020
• HONG KONG: PLACE WHERE EAST MEETS WEST - 10 Ocak 2020
• TÜRKİYE’NİN İNSANSIZ HAVA ARACI (İHA) SERÜVENİ - 20 Aralık 2019