Merkezimizce iki haftada bir düzenlenen eğitim ve söyleşi programlarının beşincisi; 23 Aralık Salı günü Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Emir KAYA’nın katılımıyla gerçekleşti. Sayın KAYA ile gerçekleştirilen, “Kültürümüzün Hukuka Uygunluğu Sorunu” konulu söyleşiye ilişkin notlar, okuyucularımızın istifadesi için aşağıda sunulmuştur.
Sayın KAYA’ya ufuk açıcı sunumu ve yorumları için SASAM olarak çok teşekkür eder, başarılarının devamını dileriz.
SÖYLEŞİDEN NOTLAR:
Her kültür, hukuk, adalet ve hakkaniyet üretmez.
İslam’ın vaz ettiği; dürüstlük, açıklık ve eşitlik ilkelerinin Batı’da yaşandığını ancak maalesef Müslüman ülkelerde yaşanmadığını görüyoruz.
Türkiye’de profesyonel hayat dışında da hiyerarşik ilişki kültürü hakim. Bu hiyerarşik kültürel iletişim ve etkileşim ağı nedeniyle, adalet üreten hukuki çözümler oluşmuyor ve meselelerin derinliklerine inilemiyor.
Bizim Doğu’nun irrasyonalitesinden ve Batı’nın katı rasyonalitesinden, yani Doğu’nun ve Batı’nın sakıncalarından arınarak, doğal olarak hukuk ve adalet üreten sahih bir düşünce ve kültür üretmemiz gerekiyor.
Türkiye’nin hukuksal anlamda iki büyük sorunu bulunmakta:
1- Devlet kültürümüzde öncelikli değer, adalet değildir. Öncelikli değer, düzendir. Düzen, adaletle eşdeğer olarak kabul edilmiştir. Oysa her düzen, adalet getirmez. Sadece dozunda düzen, adalete yol açar. Adalet için yüksek kültüre ihtiyaç vardır, düzen için ise yüksek kültüre ihtiyaç yoktur. Düzen, aşırı ve gayri-insani olduğunda, insanlar fırsatını buldukça düzenin dışına çıkmaya ve düzeni delmeye çalışır.
2- Kültürümüz, hiyerarşik bir kültürdür ve değerlere değil, güce dayanmaktadır. Askeri kültür, hayatın tamamına hakim olmaktadır. Hayatın her alanında algısal hiyerarşi kendisini hissettirmektedir. Bu nedenle de muhatabımızı ya bizden üstün, ya da aşağı görüyoruz. Üstün gördüklerimize kendimizi ifade etmekten çekiniyor ve katkı sunamıyoruz. Bu kültür nedeniyle, aslında ifade özgürlüğü kısıtlanıyor.
Hiyerarşi; altta olanın kaygıda olduğu, üstte olanın ise tutunmaya çalıştığı bir yapı. Bu yapıda güvence ön planda oluyor. Bu nedenle de alttakiler katkı sunamıyorlar, kendilerini test edemiyorlar ve zamanla köreliyorlar. Bulunduğu konumda tutunmaya çalışan amir, memurunu ezip geçiyor. Bu nedenle de bu kültürden adalet ve hakkaniyet üreten bir hukuk çıkmıyor!