EuroMaidan[1] hareketi ile kar??an ve bu kar???kl?k sonras? iç sava?a do?ru sürüklenen Ukrayna’da seçimler devam ediyor. Viktor Yanukoviç’in yerine gelen Devlet Ba?kan? Petro Poro?enko, bu seçimlere Petro Poro?enko Bloku olarak kat?ld?. Aç?lan sand?klara göre; 7 parti meclise girmeyi ba?ard?. Bu partiler: Petro Poro?enko Bloku (The Bloc of Petro Poroshenko), Ba?bakan Arseniy Yatsenyuk’un Halk Cephesi (People’s Front), Lviv Belediye Ba?kan? Andriy Sadovy’nin Samopomich’i (?ngilizce Selfhelp ya da Selfreliance), Muhalefet Blo?u (Opposition Bloc), Radikal Parti (Radical Party), Svoboda ve eski Ba?kan Yulia Timo?enko’nun Batkivshchyna (anavatan) partisi. Ukrayna’da parlamento seçim baraj?n? (%5) a?an bu 7 partinin ald??? oy yüzdeleri ise ?u ?ekildedir: Petro Poro?enko Bloku %23, Halk Cephesi %21.3, Samopomich %13.2, Muhalefet Blo?u %7.6, Radikal Parti %6.4, Svoboda %6.3 ve son parti Batkivshchyna %5.6.
Ukrayna halk?, parlamento seçimlerine ülkedeki ekonomik ve siyasal sorunlar?n etkisiyle ilgisiz kald?. 35 milyonun seçime girmesi beklenen Ukrayna’da kat?l?m oran?; %52.42 oldu (bu oran 2012 seçimlerinde %57.98’di.)[2] Bat? bölgesi vatanda?lar? seçime aktif kat?l?m gösterirken, Do?u Bölgesi’nin baz? ?ehirleri ayr?l?kç?lardan ötürü seçime kat?lamad?. Bu seçimde, 96 y?l sonra bir ilk ya?and?; Ukrayna Komünist Partisi, Rada[3]’ya giremedi[4]. Komünist Partisi’nin di?er eski SSCB ülkelerinde oldu?u gibi muhafazakâr söylemlere sahip olmas?, bu dü?ü?ün perde arkas?nda yatan gerçek olabilir (SSCB özlemi, Slav birli?i vb. geçmi?e özlem). Siyasi kriz sonras? ülke vatanda?lar?n?n önemli k?sm?, hem ülkenin SSCB geçmi?ine, hem de Rusya Federasyonu ile olan ili?kilere temkinli bakmas?ndan ötürü bu tür partilere olan deste?i azalt?yor. Milliyetçi Svoboda da oylar?n? dü?ürdü. Avrupa’da artan milliyetçi oylara kar??n; Ukrayna’da bu milliyetçi oylar?n azalmas? önemli bir sonuç… Seçimi kazanan Avrupa Birli?i yanl?s? blok, bu milliyetçi oylar?n azalmas?nda etken olabilir. Hiç ?üphesiz Avrupa yanl?s? hareketin içerisinde yer alan vatanda?lar, özellikle Ukrayna milli ö?elerine ve askerine çok önem vermektedir. Bu vatanda?lar?n Rusya’ya olan öfkeleri, vatanda?lar? Avrupa kanad?n? birle?meye yöneltti. Ve son olarak devrik Ba?kan Viktor Yanukoviç’in kurmu? oldu?u Bölgeler Partisi, seçime girmek istemedi. Bu karar, hiç ?üphesiz Devlet Ba?kan? Poro?enko’yu sevindirdi.
Sonuç olarak bu seçimin, Ukrayna demokrasisinin geli?iminde öncülük edece?i a?ikârd?r. Ülke; Avrupac?, Atlantikçi ve Avrasyac? ?eklinde üç temel gruba ayr?lm?? durumda; Avrupac?lar ve Atlantikçilerin ?uan için ayn? safta yer ald???n? söylemek mümkün fakat yap?lan bir ankete göre (Gorshenin Inst)[5] Ukraynal?lar?n %63,6’s? AB derken, %13,8’i Avrasya Birli?i’ne uyum/kat?l?m sa?lamak istiyor. Ankette Ukraynal?lar: NATO üyeli?ine %53,4 destek veriyor. Bu gruba kar??l?k %33,6’s? ise NATO’ya kar??. Anketten görülece?e üzere, Ukraynal?lar Avrupa’y? daha çok isterken; Atlantik aç?l?m?na ayn? tonda bakm?yor. Anket ve seçim sonucundan görülece?i üzere, Euromaidan hareketinin ba?ar?l? oldu?unu söylemek san?r?m iddial? olmaz. Fakat yine de Putin Rusya’s?n?n k?? politikas? (do?al gaz kesintileri, gaz politik) ikili ili?kilerin seyrini belirleyecek gibi gözükmektedir.
Yazar?n di?er yaz?lar? için t?klay?n?z.
_________________________________________________________________
[1] Di?er bir deyi?le Yevromaydan, 21 Kas?m 2013 tarihinde dönemin Ba?kan? Viktor Yanukoviç’in Ukrayna-AB Ortakl?k Anla?mas?n? imzalamas?n? reddetmesi ile ba?layan protesto hareketi. ?smini Maidan Nezalezhnosti ve European isminden almaktad?r.
[2] ?lgili haber için bkz. http://turkish.ruvr.ru/news/2014_10_27/ukrayna-secime-katilim/
[3] Ukrayna Meclisi.
[4] “Ukrayna’da AB yanl?lar? kazand?”, Aljazeera, http://www.aljazeera.com.tr/haber/ukraynada-ab-yanlilari-kazandi, Eri?im 26.10.2014.
[5] Electoral sentiments of voters on the eve of the election to the Verkhovna Rada 2014, Gorshenin Institute, http://gorshenin.eu/researches/42_electoral_sentiments_of_voters_on_the.html, Eri?im 26.10.2014)