Twitter Facebook Linkedin Youtube
ORTADOĞU SAHNESİNDE YENİ BİR AKTÖR: IŞİD

ORTADOĞU SAHNESİNDE YENİ BİR AKTÖR: IŞİD

13 Ekim, 2014 , , , 3140
Mehmet TA?

Mehmet TA?

Bilinen ad?yla Irak-?am ?slam Devleti(I??D) ya da yeni ad?yla ?slam Devleti(ID), Amerika’n?n 2003’te Irak’? i?galinden sonra ortaya ç?km?? ve amac? Irak ve Suriye’yi kapsayan bir ?slam Devleti kurmak olan Ortado?u’nun siyasi ve sosyolojik gerçeklerinden türemi? bir örgüt. Kurucusu Amerikan i?gali y?llar?nda Samarra’da bir cami imam? olan ve bir süre hapis yatan Ebu Bekir el-Ba?dadi isimli bir ?ah?s. Kurulu? yeri Irak olmas?na ra?men, geli?ip serpildi?i yer 2011 sonras? Be?ar Esat Suriye’si.

Örgüt; ?eriat, ?slam, Kuran ve halifelik gibi ?slami motifleri s?kça kullan?yor. Bayra??nda Hz. Peygamberin mührünü ta??yor. Müslümanlar?n ya?ad??? bir co?rafyada me?ruiyet kazanmas? için böyle bir strateji izlemesi, normal bir durum olarak görünüyor. Ancak kullanm?? oldu?u metotlar, klasik Uzak Do?u ya da Orta Amerika’n?n Marksist terör örgütlerini ça?r??t?r?yor. Klasik terör örgütleri gibi korku yaymak ve korkuyu kitleselle?tirerek rakiplerini hedefine giden yolda saf d??? b?rakmak için adam kaç?rma, kur?una dizme, kafa kesme gibi bütün terör unsurlar?n? alabildi?ine kullan?yor. Bu yüzden amac? ne olursa olsun, tipik bir terör örgütü niteli?i ta??yor. El Kaide ile ba?lant?l? oldu?u iddia edilse bile El Kaidenin Eymen ez-Zevahiri ba?ta olmak üzere yöneticileri, bunu reddettiler. I??D, 11 Haziran 2014’te Musul’u ele geçirdi?inden bu yana, dünya gündeminin ilk s?ralar?nda yer al?yor. Ayn’ül-Arap’ta (Kobani) örgüt ile PYD aras?ndaki çat??ma yüzünden Türkiye’de de gündemin ilk s?ras?nda bulunuyor.

Örgütün Suriye’de en etkili oldu?u yer, Rakka ?ehri olup Menbiç ve Deyr-i Zor ile Halep k?rsal? da bu örgütün kontrolündedir. Be?ar Esad hükümeti, ba?lang?çta I??D’in Suriye’deki Nusra Cephesi, PYD, Özgür Suriye Ordusu ve Tevhid Tugay? benzeri muhalif gruplarla çat??mas?ndan memnundu. Hatta Rakka’da örgütün petrolünü sat?n alarak ya da I??D ile sava?an muhalif gruplara hava sald?r?lar? düzenleyerek, onunla i?birli?i yap?yordu. Ama örgüt, daha sonra Suriye’nin kuzeyinde rakip muhalif gruplar? yenmeye odakland?ktan ve bunu ba?ard?ktan sonra, bütün dikkatini hükümet güçlerine çevirdi. ?ki ay gibi bir sürede ülkenin do?usundaki askeri üsleri almay? müteakip, askerler ve müttefik milislerden yüzlercesini öldürdü.[1] I??D’in bu ülkedeki vah?eti, Be?ar Esad’?n anlat?m?n? güçlendiriyor. Suriyelilere ölümü anlat?p, onlar? s?tmaya raz? ederek demokrasi taleplerini ikinci plana atmalar?na ve onlar? terör kar??tl???nda birle?tirerek istikrar?n bir adresi olarak Be?ar Esad’? görmelerine yol aç?yor. Bu da Be?ar Esad’a yeni me?ruiyet alanlar? açarak, ülkedeki kaosun uzamas?na neden oluyor.

CIA’n?n tahminine göre; I??D’in Suriye ve Irak’ta 20 binden 31.500’e kadar militan say?s? vard?r.[2] I??D, Ortado?u kökenli olsa bile, militan yap?s? uluslararas? biz özellik ta??yor. Yabanc? sava?ç?lar, örgüt içinde hayli fazla say?dad?r. Time’den Andrew Katz ve Francesca Trianni isimli muhabirler, en az 50 ülkeden tahminen 12.000 yabanc? sava?ç?n?n Suriye’ye geldi?ini ve I??D dahil farkl? gruplarda sava?t???n? bildirmi?lerdir. En fazla yabanc? militan ise Arap ülkelerinden gelmi?tir. Özellikle Tunus, yabanc? sava?ç?lar?n en kalabal?k olduklar? ülkedir. Televizyon bültenlerine dü?en haberlere göre; 2000’den fazla Tunuslu, örgüt saf?nda sava?maktad?r. Türk haber medyas?nda ç?kan haberlere göre; 1000 kadar Türk de I??D’e kat?lm??t?r. Kat?lanlar?n cihat yapmaktan çok, ekonomik sebeplerle örgüte kat?ld?klar? anla??lmaktad?r. Amerikal? bir gazetecinin I??D’e sempatiyle bakan ve Ankara’n?n d?? mahallelerinden birinde ya?ayan bir Türk vatanda??yla yapt??? röportajda; örgütün bir militana bir günlü?üne 150 dolar önerdi?ini, ondan sonra her ?eyin serbest oldu?unu ve hatta Suriye ve Irak’ta market sat?? elamanlar?n?n endi?eden kurtulmak için ürünleri ücretsiz militanlara verdi?inden bahsetmi?tir[3]. Bunun ise dezavantajl? konumda bulunan insanlar? cezbetti?i aç?kt?r.

Kaç tane Amerikal?n?n Suriye’de ?imdilik sava?t???na dair en son Temmuz ay?nda bir düzineden ba?layarak yüzlercesine kadar kaba taslak tahminler yap?lm??t?r. The New York Times; 70 ile 100 aras?nda bir yerde bu rakam? bildirmi?tir. The Economist dergisine göre ise; Bat?l? sava?ç?lar?n en büyük gruplar?ndan birini Britonlar olu?turuyor. Ama Belçikal?lar, Danimarkal?lar ve di?erleri daha yüksek bir yüzde oran?na sahipler. Sava?ç?lar, e?lerini ve çocuklar?n? da ?ehre getiriyorlar ve göç eden sakinlerin evlerine yerle?iyorlar.

The Daily Beast gazetesinden Eli Lake’ye göre; Be?ar Esat’la sava?mak için Suriye’ye giden ço?u Amerikal?; I??D ya da bir halifelik kurumu taraf?ndan cezbedilmiyor. Onlar?n Suriye’ye var?nca örgüte kaydolmalar?na sebep olan bir çok öngörülemez faktör var. Emekli bir CIA analisti olan Bruce Riedel’e göre; Suriye giden her Amerikal?n?n I??D’e kat?lmas? gerekmiyor ama gidenlerin bir k?sm?, insani yard?m görevlisi, hastane çal??an?, doktor, K?z?lhaç görevlisi ad?yla gitse bile ya?ad?klar? olaylar?n sonucu olarak sonunda bir I??D sava?ç?s? oluyor.[4]

The Economist, Suriye’deki sava??n daha kanl?, daha mezhepçi bir hal alaca?? ve artan ?ekilde radikalle?ece?ini ileri sürüyor. I??D’in 30 Haziran 2014’te hilafet ilan etti?inden beri üye kay?tlar?n?n dalgaland???na ve 2003’te Amerika’n?n i?galinden sonra Irak’ta, 1980’de Afgan sava??nda oldu?undan farkl? ?ekilde daha h?zl? yabanc? sava?ç?lar?n Suriye’de bulundu?undan bahsediyor.

Örgütün eleman dev?irmek için sosyal medyay? yayg?n biçimde kullanmas?n?n bir sonucu olarak, propaganda faaliyetleri hem erkeklere hem de kad?nlara uzan?yor. The Daily Beast’?n d?? editörü, ço?u kaydolanlar?n 13-19 ve 20’lerinde genç erkekler oldu?unu söylüyor. Onlar? sava?a çeken ?eyi ise TNT: Testosteron, Narrative,(anlat?) ve Theatre, (tiyatro) olarak isimlendiriyor. Onlar?n hemen hemen tamam?n?n genç erkekler oldu?unu, tutkuyla kendilerini ezilen insanlarla özde?le?tirdiklerini ve ideallerini dünya sahnesine yans?tmak istediklerini söylüyor.[5]

Suriye’de ABD eylemsizli?inin bir sonucu olarak radikalizmin güçlenmekte oldu?unu ve krizin insani maliyetinin yükseldi?ini, Ortado?u analistleri 2011’den bu yana sürekli biçimde dile getiriyorlar[6]. Ancak Amerika ve Avrupa’n?n i?gal sonras? Afganistan ve Irak’ta kar??la?t?klar? manzara, onlar? bu krizde çekingen davranmaya sevk ediyor. Gerek ABD ve gerek AB’nin Be?ar Esad’?n ayr?lmas?nda acele eden bir politikay? benimsemeyi reddeden ?srarc? tutumlar?, Suriye’yi ve bölgeyi uçurumun e?i?ine getiriyor.

.

Mehmet TA?

Yazar?n di?er yaz?lar? için t?klay?n?z.

_______________________________________-

[1] http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/analysis-us-strikes-unsettling-for-damascus/2014/09/12/749782d8-3aaa-11e4-a023-1d61f7f31a05_story.html)

[2] http://www.nytimes.com/2014/09/16/world/europe/turkey-is-a-steady-source-of-isis-recruits.html?_r=0

[3] http://www.nytimes.com/2014/09/16/world/europe/turkey-is-a-steady-source-of-isis-recruits.html?_r=0

[4] http://op-talk.blogs.nytimes.com/2014/09/16/how-many-foreign-fighters-have-joined-isis/

[5] http://op-talk.blogs.nytimes.com/2014/09/16/how-many-foreign-fighters-have-joined-isis/

[6] http://www.washingtonpost.com/opinions/the-us-makes-crises-in-ukraine-and-syria-worse-by-not-planning-for-them/2014/03/02/f844fb5a-a221-11e3-a5fa-55f0c77bf39c_story.html

Aday Uzman Hakkında

SASAM kadrosunda yer almak isteyen adaylar için, 3 aylık bir ön üyelik süreci uygulanmaktadır. Bu üç aylık süre sonunda adayın sitemizde yayınlanan çalışmaları, Merkezimizin düzenlediği etkinliklere ve çalışmalara katılımı, Merkezimizin tanıtımına katkısı vb. hususlar dikkate alınarak, SASAM kadrosuna kabul edilip edilmemesi hususu karara bağlanmaktadır.

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: