Erdem YÖRÜK / T24
Gezi’ye kimler kat?ld?? Haziran ay?ndan bu yana bu soru çok kere soruldu ve insanlar bu soruyu özellikle iki mesele üzerinden tart??t?lar: 1. Gezi bir orta s?n?f ayaklanmas? m?yd?, i?çiler ve yoksullar ne kadar kat?ld? ve destekledi? 2. Gezi’ye Kürtler ne kadar kat?ld?? Bu yaz?da baz? somut veriler üzerinden bu meseleleri tart??maya çal??aca??m.
2013 Aral?k ay?nda SAMER Ara?t?rma Merkezi, ?stanbul ve ?zmir’de, koordinatörlü?ünü benim yapt???m bir anket ara?t?rmas? gerçekle?tirdi. Anket, her iki ili de temsil eden rastgele seçilmi? 3944 ki?iden olu?an bir örneklem üzerine in?a edildi. Bu anket ara?t?rmas?, s?n?f, toplumsal cinsiyet, etnisite, din, ideoloji, siyasi tercihler ve Gezi olaylar? hakk?nda detayl? sorular içeriyordu. Anketten ç?kan ve Gezi ile ilgili olan sonuçlar? aktarmak ve en sonunda da bu sonuçlar? k?saca yorumlamak istiyorum:
1. Anket sonuçlar?, ?stanbul halk?n?n %16.27’sinin Gezi eylemlerine kat?ld???n? gösterdi. Anket 18 ya? üzeri insanlarla yap?ld??? için, bu oran bize, Gezi eylemlerine 18 ya? üzeri yakla??k 1.5 milyon insan?n kat?ld???n? gösteriyor. 18 ya? alt?ndaki protestocular, özellikle de lise ö?rencileri ile, bu rakam?n çok daha fazla artmas? da kuvvetle ihtimaldir.
2. ?stanbul’da Gezi’ye kat?lanlar?n %9.48’inin ayl?k toplam hane geliri 1000 TL’nin alt?nda, %28.68’inin 1500 TL’nin alt?nda, %57.61’inin 2500 TL’nin alt?ndad?r. Gezi protestocular?n?n yaln?zca %16.46’s?n?n ayl?k hane geliri 5000 TL’nin üzerindedir.
3. Gezi protestocular?n?n yüzde 35.5’i sanayi, in?aat, tekstil, ka??t toplay?c?l???, lokantac?l?k ve ula??m ve ba?ka düzensiz faaliyetlerde çal??maktad?r ve bu kesimdekilerin yüzde 60’?n?n ayl?k maa?? 1600 TL’nin alt?ndad?r. Protestocular?n %31.2’si reklamc?l?k, finans, akademi, sigorta, e?itim, kamu sektörü, kültür, edebiyat, sa?l?k, STK, emlak gibi alanlarda çal??maktad?r. Bu ikinci gruptakilerin ortalama maa?lar? 2421 TL’dir ve %50’sinin ayl?k maa?? ise 2000 TL’nin alt?ndad?r.
4. Gezi eylemlerine kat?lanlar?n yüzde 8.97’si sendikal?d?r ve toplam örneklemdeki yüzde 5.52’lik sendikal?l?k oran?ndan yüksektir.
3. Kürtlerin ?stanbul ve ?zmir’de nüfusa oran? %15.04, Gezi eylemcileri içindeki oran? %13.68’dir. Ayl?k geliri 1500 TL’nin alt?nda olanlar?n %20.25’i Kürt’tür. Gezi’ye kat?lan Kürtlerin %50’sinin ayl?k hane geliri 1500TL’nin alt?ndad?r.
4. ?stanbul ve ?zmir toplam nüfusunun 16.86’s?, Kürtlerin ise %15.3’u Gezi eylemlerine kat?lm??t?r. Bu, çocuklar ve 18 ya? alt?ndakiler d???nda Gezi eylemlerine kat?lan Kürtlerin say?s?n?n 200 binin üzerinde oldu?unu göstermi?tir
5. Yerel seçimlerde oyunu S?rr? Süreyya Önder’e verece?ini söyleyen Kürtlerin %27’si Gezi eylemlerine kat?l?rken, Kadir Topba?’a oy verece?ini söyleyenlerin %0.49’u Gezi’ye kat?lm??lard?r.
6. Gezi’ye kat?lan Kürtler genel olarak sol görü?lü, nispeten daha az dindar, ve genç bir kitledir. Gezi’yi destekleyen Kürtler ise, kendini solda ve ayn? zamanda dindar olarak gören yoksul insanlard?r.
7 Gezi’yi destekleyenlerle kar?? duranlar?n oranlar? hemen hemen e?ittir. Halk?n %41.4’ü destekliyorum, %43.4’ü kar??y?m, %15.2’si ise ne kar??y?m ne destekliyorum, demektedir. Gezi’yi destekleyenlerin ortalama hane gelirleri, Gezi’yi kar?? olanlar?n ortalama hane gelirinden 202 TL daha yüksektir.
Bu rakamlar dört temel sonuç ortaya koymaktad?r:
1. ‘Gezi’yi destekleyenler elit, Gezi’ye kar?? olanlar halkt?r’ ?eklindeki argüman, do?ru de?ildir. ?ki grup aras?nda ciddi bir gelir fark? yoktur.
2. Gezi bir elit orta s?n?f ayaklanmas?d?r argüman? do?ru de?ildir. Gezi’ye bütün gelir ve çal??ma gruplar?ndan insan, genel nüfustaki varl?klar? oran?nda kat?lm??lard?r.
3. Kürtler Gezi’ye kat?lmad? argüman? do?ru de?ildir. Gezi’ye Türkler ne kadar kat?lm??lar ise Kürtler de o kadar kat?lm??lard?r.
4. Kürtleri homojen bir grup olarak de?erlendirmek do?ru de?ildir. Türkiye ne kadar polarize olmu? ise Kürtler de o kadar olmu?lard?r. BDP/HDP’li Kürtler Gezi’yi desteklerken, AKP’li Kürtler desteklememektedir.
Umar?m bu somut bulgular ve saptamalar, yürüyen tart??malara olumlu katk?da bulunacakt?r.
.
Erdem YÖRÜK – T24
Yaz?n?n orijinali için t?klay?n?z