Twitter Facebook Linkedin Youtube
PRİZREN RUHUNU ANLAMAK

PRİZREN RUHUNU ANLAMAK

17 Mart, 2014 , , 2996

Bayram POMAK

Bayram POMAK

Bir ?ehrin ruhuna inmek için o ?ehri kuran zihniyeti anlamak, o zihniyeti kavramak gerekir. Prizren, Balkanlar?n en güzide ?ehirlerinden biridir. Prizren de di?er Osmanl? ?ehirleri gibi kendine has özellikleri olan bir yerdir. Prizren, çok eski bir yerle?im yeri olmas?na ra?men Prizreni Prizren yapan, Osmanl?d?r. Bu tarihi gerçek, inkâr edilemez. Bu ?ehrin her ta??, bir tarihi delildir. ?ehrin her yerinde bulunan camileri, köprüleri, çe?meleri, hamamlar? ve benzeri eserleri ve de bunlar? imar eden zihniyeti anlamadan, bunun derinliklerine inmeden, bu yap?lar?n neden ve nas?l yap?ld???n? anlamam?z imkâns?zd?r. Her ne kadar, son yüzy?lda ve özellikle sosyalizmin ruhsuz ?ehircilik anlay??? döneminde ?ehir ciddi ?ekilde tahrip edilmi? ve tarihi yerler yok edilip yerlerine ruhsuz ve anlams?z binalar in?a edilmi? olsa da, bugün yine de elimizde kurtar?lm?? bir kültürel miras kalm??t?r. Bu kültürel miras, Prizreni Prizren yapan en önemli özelliktir.

?slam’da ki dünya ve ahiret dengesi anla??lmadan, camiler ile çar??lar?n neden yan yana oldu?u, neden her çar??da bir camii oldu?u anla??lamaz. Ayn? ?ekilde ?slam’da ki temizlik anlay??? anla??lmadan neden her kö?e ba??nda çe?me oldu?u anla??lamaz. Bunun gibi daha bir sürü örnek var bu ?ehirde. Kudüs’ün giri? kap?s?nda ‘Lailahe illallah ?brahimu halilullah’ felsefesi anla??lmadan Prizren merkezinde neden Camii, Katolik klisesi ve Ortodoks klisesinin bir arada oldu?u da anla??lamaz. Bu ?ehrin tarihte olan ve tarihten ç?kar?lmas? gereken daha bir sürü de?eri bulunmaktad?r. ?ehirlerin tarihi anla??lmadan, ülkelerin ve medeniyetlerin tarihi anla??lamaz. Bu zihniyet her ?eyden önce insan? merkeze alan ve insani olan de?erleri içinde bar?nd?ran, insan?n dünyada insanca ya?amas?, insanca ya?arken de?erlerini de en güzel ?ekilde hayata aktarmas?n? sa?layan bir zihniyetti.

Prizren için geçerli olan ço?u ?ey di?er balkan ?ehirleri için de geçerlidir. Balkan entelijans?yas?, tarihin bu yan?n? görmek istemedikleri, bunu bu ?ekilde yorumlamak istemedikleri için her zaman Osmanl? dönemini karanl?k dönem olarak görmü? ve medeniyet ad?na hiçbir de?eri olmad???n? vurgulam??lard?r. Bu, Balkan ülkelerinin resmi tarih anlay??? için de geçerlidir. Hâlbuki son yüzy?lda Balkanlarda var olan sava?lar, fakirlikler ve bugün devam eden olumsuzluklar, bu entellektüel dünyan?n eseridir. Farkl?l?klara tahammül edemeyen, kendini seçilmi? gören bir zihniyet; di?erlerini öldürmü?, sürmü? ve bir sürü ac?lar ya?atm??t?r. Yine bu zihniyet, farkl?l?klar? bir arada ya?atan, insanca bir sistem kurdu?u ?ehir yap?lar?ndan anla??lan Osmanl? sistemini karanl?k dönem olarak s?n?fland?rmaktad?r. Balkanlar?n son yüzy?l?n? ac?lar içinde b?rakan bu karanl?k Balkan entellektüel zihniyeti, art?k herkese hakk?n? vermelidir. ?nternet ça??nda art?k ba?ka türlüsünü yapmas? imkâns?zd?r. Çünkü gerçeklerin üstü yeterince örtüldü. Gerçeklerin ortaya ç?kmas? ve yeni bir zihniyetin in?a edilmesiyle ancak Balkanlar?n gelece?i için umut vard?r. Aksi halde, bu zihniyet devam ettikçe ne AB, ne de ba?ka bir ittifak, Balkanlara fayda etmeyecektir. Balkanlarda ki k?r?lgan yap?lar, sönmü? volkanlar gibidir ve ne zaman yeniden aktif hale gelecekleri belirsizdir.

.

Bayram POMAK

?DEA Dü?ünce Kurulu?u Siyaset Koordinatörü

Yorum Ekleyebilirsiniz


%d blogcu bunu beğendi: