Sağlıklı beslenmenin modern dünyaya ayak uydurmanın bir parçası olarak görüldüğü günümüzde insanlar, yavaş yavaş sofralarındaki beyaz ekmeği kaldırmaya, organik pazarlara uğramaya, GDO’suz ürünler tercih etmeye, az yağlı-az tuzlu tüketmeye ve kadın programlarını kapatıp sağlık programları izlemeye başlamışken, biz işin biraz da Müslümanca sağlıklı yaşam kısmına açıklık getirmek istiyoruz.

Halkının kahir ekseriyeti Müslüman olan bir toplumda yaşıyor olmamız, pek çoğumuzun yiyecek ve içeceklere olan itimadını artırıyor olabilir. Bir kısmımız ise Müslüman bir toplumda yaşıyor olmamıza rağmen, kuru yolma tavuk tüketmeye, etlerini güvenilir kasaplardan almaya dikkat ediyor olabilir. Peki, kaçımız yiyecek ve içeceklerde gösterdiği bu seçici hassasiyeti kullandığı ilaçlar için de gösteriyor?

Milli Gazete’nin, Afyonkarahisar Devlet Hastanesi’nde Kalp Damar Cerrahisi Servisi’nde görev yapan Doç. Dr. İlker Alat’ın hastaların, tedavilerinde kullandıkları ilaçlar ve tıbbi malzemelerle ilgili olarak helal-haram ilişkisi açısından tam bilgilendirilmediği yönündeki açıklamalarını içeren 24 Ekim 2013 tarihli bir haberi¹ reçetelendirilen domuz katkılı ilaçlar konusunda gaflete düşmenin ciddiyetini gözler önüne seriyor.

Öte yandan, bizler birer Müslüman vatandaş olarak, BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BM Evrensel Tüketici Hakları Beyannamesi, Avrupa Konseyi Evrensel Tüketici Hakları ve İslam Konferansı Örgütü’nün Türkiye’nin de taraf olduğu İslâm’da İnsan Hak ve Hürriyetleri Beyannamesi gibi pek çok uluslararası anlaşmayla sabit, tükettiğimiz ürünlerin kaynak ve üretim yöntemleriyle ilgili “bilgilenme” hakkımızı domuz katkılı ilaçlar için de kullanabilmeli, bu konu da yetkili merciler tarafından bilgilendirilmeliyiz.

Ancak, maalesef ülkemizde bu çalışmalar AB’ye ve batıya uyum sürecindeki sağlıklı-modern yaşama özendirme çalışmalarıyla yarışabilir olmaktan çok uzaktır. İşte, tüm bu nedenlerden dolayı ben ve arkadaşım Hatice Tuncay, Müslümanların benzer sıkıntılar yaşadığı İngiltere’de 2004 yılında Medicine Partnership (Tıbbi Ortaklık) tarafından Müslüman ve Yahudi hastalar için domuz katkılı ilaçlarla ilgili bir bilgilendirme kitapçığı olarak hazırlanan bu faydalı yazıyı sizler için çevirdik.²

İnşallah bu çeviriyle birlikte, sadece yediğimiz ve içtiğimiz besinlerde değil, günlük hayatımızda sıkça kullandığımız ilaçlarda da Müslüman hassasiyeti gösterebilir ve haklarımızın farkına varabiliriz.

Hilal GÜL

Sahipkıran ÜNİ kategorisinde yayınlanan diğer yazılar için tıklayınız.

TIBBİ ORTAKLIK (MEDICINE PARTNERSHIP)’IN ÖNSÖZÜ

21. yüzyıla girerken hastaların seçeneklerini artırmak NHS (National Healt Services- İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri)’nin temel hedefidir.

NHS’de tercih hakkı, duyarlılık ve eşitlik meselesi üzerine yapılan geniş çaplı istişare hakkındaki hükümetin son raporları (Mükemmele Ulaşmak: NHS’de Tercih Hakkı, Duyarlılık ve Eşitlik, 2003) açıklığa kavuşturuyor ki, gelecekte hastalara sadece ne zaman ve nerede değil aynı zamanda ne çeşit bir tedavi göreceklerini ve bu tedavinin nasıl uygulanacağını seçme şansı tanınabilir.

Seçeneklerin genişlemesi, sadece çokkültürlü nüfusun tercihlerini ve ihtiyaçlarını karşılamakla ilgili değildir.

Tedaviyle ilgili karar sürecine hastaların da doktorlar kadar dâhil olmasının daha iyi bir sağlık sonucu için öncü rol oynadığı gün geçtikçe daha çok kabul görüyor.

Bu önerme, en çok da tedavinin nasıl uygulanacağı ve ilaçların nasıl alınacağı noktasında geçerlidir.

Araştırmalar gösteriyor ki, uzun süreli tedavilerde kullanılan ilaçların yaklaşık %50’si reçeteye uygun şekilde kullanılmıyor, bu da boşa giden ilaçlar, ilacın etkisinin azalması ve daha da önemlisi önlenebilir hastalıklar ve komplikasyonlarla mücadelede NHS’ye ciddi bir maliyet yüklenmesinin yanı sıra tedavi edilebilir sağlık sorunlarında da büyük sıkıntılara ve erken ölümlere yol açıyor.

Gelecekte yapılacak düzenlemelerle ilaçların nasıl kullanılması gerektiği ve onları günlük hayatınızın nasıl bir parçası haline getirebileceğiniz hakkında kendi fikirleriniz ve inançlarınız göz önünde bulundurulacaktır.

Pek çok çalışma gösteriyor ki, hastaların tedavi sürecinde alacağı risk karşısındaki tutumları ve ilacın yan etkilerini ne derece tolere edilebilir buldukları sağlık uzmanlarınının yaptığı varsayımlarla bariz bir şekilde farklıdır ve bu hastaların ilaçların içeriği hakkındaki inançları ve görüşleri, ilaçların alınıp alınmayacağı ve nasıl alınacağı konusunda önemli bir etkiye sahiptir.

Eğer hastalar tedavideki karar alma süreçlerinde daha aktif rol oynarlarsa ve onların görüşleriyle tercihleri bilinip hesaba katılırsa, hastaların tedavi aşamalarını düzgün bir şekilde takip etmeleri çok daha muhtemeldir.

Bu da sadece, hem sizin hem de sizinle ilgilenen sağlık uzmanlarının uygun tedavi seçenekleri hakkında yeterili bilgiye sahip olmasıyla mümkündür.

Hastaların uygun tedavi seçeneklerinden birini belirlemek ve tedavi planları hakkındaki bilgileri paylaşmak için kullanabileceği bir dizi yeni bilgi kaynağından biri olarak domuz katkılı ilaçları konu edinen rehber kitapçığı sunuyoruz.

Umuyoruz ki bu kitapçık konuyla ilgili yapılan tartışma ve görüşmelerde yardımcı olacak kullanışlı bir kaynak haline gelir ve tedavinin bu yönüyle ilgili yeni seçenekler sunar.

Geraldine Mynors

Proje Başkanı

Medicine Partnership

Mayıs, 2004

DİNİ VE KÜLTÜREL YÖNDEN DOMUZ KATKILI ÜRÜNLER

Dr Hooman Ghalamkari, BPharm, PhD, MRPharmS, Eczacı Birliği, Tıbbi Ortaklık Araştırma Üyesi ve MORPh Danışmanlık Başkanı

İngiltere’de Öne Çıkan Dinler

Her hasta en yüksek standartta sağlık hizmeti isteme hakkına sahiptir. Çok kültürlü, çok dinli bir toplumda yüksek kalite sağlık hizmeti iddiasıyla yaşamak, sağlık sektöründe çalışanların, hastaların farklı kültür ve manevi ihtiyaçlarını tanımalarını ve anlamalarını gerektirir. Sizin kişisel inanışlarınız ve yaşam tarzınız, doktorunuz ve hemşireniz tarafından dikkate alınması gerekmektedir.

Din Pratiklerinin Özgünlüğü

Sizin de tasdik edeceğiniz gibi, farklı inanışlar içerisinde birçok düşünce grupları vardır. Ayrıca, farklı kültürler din kurallarıyla iç içe geçmiş farklı gelenek ve göreneklere sahiptirler. İnsanların dinleriyle nasıl bir bağlılığı olduğu kişisel bir konudur ve bu bağlılığın dayandığı şeylerden biri de hastalık anındaki pratikler olabilir.

Hastalıklarla bağlantılı olarak diyet, hijyen, haya, kıyafet, isimler, aile planlaması, doğum, kan ya da organ nakli, ölüm ve ölümsonrası gibi olgular bir insanın inancını kolayca etkileyebilir.

Farklı inanışların gereklilikleri dikkate alınmalı

Domuz katkılı ilaçlar reçetelendirilirken farklı inanışların emir ve yasakları dikkate alınmalı. Yahudilikte, İslamiyette ve vejeteryanlığın maneviyatın temeli olduğu düşünülen Shizim inancında domuz ürünleri ve katkıları kati suretle yasaktır. Bu yasaklamalar domuzun beslenme ve yaşama alışkanlıklarının din mensuplarının inançlarını zedeleyeceği düşüncesine dayanmaktadır.

Afro Karayipli Hristiyan topluluklar, herhangi bir kısıtlama olmamasına rağmen çoğunlukla domuz ürünleri yememeyi tercih ederler. Özellikle vejeteryan hastalar insan ihtiyaçları uğruna hayvanların kullanılmasına karşı çıkmaktadırlar.

Domuzdan üretilmiş ilaçların kullanımı pek çok inanç grubu ve yeme alışkanlıları için sorun teşkil etse de, daha çok Yahudi ve Müslüman grupların öncelikli konusudur.

Doktorunuza, hemşirenize ya da eczacınıza size önerilen ilaçların içeriğinin inanç kaidelerinize uyup uymadığını sorabilirsiniz.

Kullandığınız İlaçların Dininize Uygunluğu

Bu kitapçığın ilerleyen bölümleri, ilaçların tesirini doğru ve etkili şekilde artırmanın önemi hakkındadır. Genellikle hastalar ve doktorlar doğru ilacın nasıl ve ne zaman alınacağının ilacın vereceği fayda ve zararlara göre belirleneceğini düşünürler. Oysa, bu tartışmaya hastaların inanç değerleri, alışkanlıkları ve genellikle din öğretileriyle şekillenen hayat tarzları da dahil edilmelidir. İlaçlarınız reçetelendirilirken bu konuları gündeme getirmekten korkmamalısınız.

Domuz katkılı ilaçlar hakkındaki hastaların inanışlarının etkilerini inceleyen bir çalışma konuyla ilgili daha iyi bir görüş sağlar:

Bir Yahudi hukuku uzmanlarıyla ilaç ve ahlak konularında yapılan görüşme gösteriyor ki, Yahudi hukukuna göre (halochoh) meşru görülen tedavi yöntemleri hakkında pek çok yanlış anlaşılmalar var. “Yahudi Hastaların Bakımı” başlığıyla yayınlanan kitapçık bu konuda pek çok noktaya açıklık getirmektedir.

Hangi ilaçlar sorun oluşturuyor?

Yasaklanmış maddelerden üretilen ilaçlar hastalar, hasta bakıcılar ve sağlık hizmeti uzmanlarını ikileme düşürebiliyor. Maalesef, bu mesele net değildir. Ancak dini liderlerin bu ilaçların alternatifi olmadığı durumlarda kullanılabileceğine dair ortak bir kanaatleri vardır.

Neyin kabul edilebilir ve yahut neyin kabul edilemez olduğu, dini karar verme mercilerinin yazılı din kaynaklarından çıkarımlarıyla belirlenir. Örneğin, Islamiyete ve Yahudiliğe göre ağır hastalık durumlarında domuz katkılı ilaçların kullanımı mazur görülebilir. Ve yine Yahudilikte, domuz katkılı ilaçlar ancak ağız yoluyla alındığında tartışma konusu olabilir.

Domuz katkılı bir ilacın alınıp alınamayacağı konusunda karar vermek zorunda kaldığınızda, kendi dinsel inanışlarınızı göz önünde bulundurarak öncelikle doktorunuzdan, hemşirenizden ya da eczacınızdan bu ilacın önem derecesini ve alternatifi olup olmadığını öğrenin.

Konunun önemiyle ilgili sorular

Eğer inandığınız dinin beslenmeye dair sınırlamaları varsa, şu soruları sormanız gerekmektedir:

• Tedaviniz domuz katkılı ilaçlar içeriyor mu ve içeriyorsa bu ilacı kullanmayı kabul ediyor musunuz?

• Domuz katkılı ilaçları kullanmak madeviyatınızın zedelenmesine bir neden teşkil eder mi?

• Domuz katkılı ilaçların alternatifi var mıdır? Eğer alternatifi yoksa, üretilmediğinden mi, pahalı olduğundan mı, yoksa yasaklanmasına yeterince delil olmadığından mı?

• Görüşlerinizi doktorunuzla ya da hemşirenizle paylaşıyor musunuz ve domuz katkılı ürünler hakkında onlarla görüş alışverişinde bulunuyor musunuz?

Özet olarak; doktorunuzu, hemşirenizi ya da eczacınızı dinsel inanışınız hakkında bilgilendirmelisiniz. Böylece onlar da size uygun bir reçeletendirme sistemi uygularlar.

İLAÇ GELİŞİMİ ve HAYVANSAL KAYNAKLARINDAN SENTETİK MADDELERE GEÇİŞ

Sarah Powell, BSc, MSc, MRPharms, İlaç (Farmakoloji) Danışmanı, Southampton City PCT

Biyolojik Kaynakla İlgili Problemler

İlaç yapmak için biyolojik kaynak olarak kullanılan, hayvan ve bitkiden elde edilen bileşik maddeler, geçmişte iki büyük problem doğurmuştur:

1. İhtiyaç duyulan ilacı üretebilmek için yeteri kadar biyolojik kaynağın sağlanması,

2. Kaynaktaki olası enfeksiyon riski.

İkinci problem, özellikle iyileşmek için ilaç kullanıp da kullandığı ilaç yüzünden başka problemler yaşayan hastalar için çok zor bir durumdur.

Biyolojik Kaynaklardan Sentetik Maddelere Geçiş

İlaç sektöründe son yıllarda oldukça büyük gelişmeler yaşanmıştır. Tarih boyunca çoğu ilaç, hayvan ve bitkilerden üretilmiştir. Son zamanlarda ise yapay kimyada ve rekombinant teknolojideki gelişmeler, ilaç geliştirmek ve üretmek için yeni yolların bulunmasını sağlamıştır.

Düzenleyici Perspektif ve İhtiyatlılık İlkesi

Farkında olmaksızın geçici hastalık bulaşma tehlikesini tamamen ortadan kaldırmak için ‘İhtiyatlılık İlkesi’ olarak bilinen halk sağlığı ve kan bağışı politikaları benimsenmiştir.

1990ların başlarında çevreye ve insan sağlığına gelecek zararları önlemek amacıyla ortaya çıkan bu ilke, kanıtlanmamış olsa bile bir eylemle ilgili tehlike söz konusu olduğunda önlem almanın gerekliliğini vurgular.

“ Eğer bir eylem, çevreye ya da insan sağlığına tehdit oluşturuyorsa, bilimsel olarak bir sebep sonuç ilişkisi kurulmamış olsa bile ihtiyati tedbirler alınmalıdır. Bu tedbirler, genel ilaç düzenlemelerinden sorumlu olan organizasyonlarca uygulanır.”

İlaç Üretimindeki Gelişmeler: Nasıl Yapay Olarak Üretildiğine Dair Bazı Örnekler

Diyabet Tedavisinde İnsülin

Keşfini takip eden elli yıl boyunca, insülin inek (bovine) ve domuz (porcine) pankreasından alınmıştır. Sığır ve domuz insülini insan insülinine benzese de bazı küçük farklar vardır. Bu farklılıktan dolayı bazı hastaların bağışıklık sistemleri insüline karşı antikor üretir. Bu da insülinin tesirini azaltarak enjeksiyon bölgesinde iltihaba sebep olur.

Hayvandan elde edilen insülinin düzenli enjeksiyonundan doğan uzun vadedeki komplikasyonlar, 1980’lerin başlarında sentetik insülinin geliştirilmesini doğurmuştur.

Son zamanlarda, ilaç yapmak için hayvan ve bitki menşeli biiyolojik kaynaklardan, emilimi daha uyumlu olan yapay kaynaklara geçiş söz konusu olmuştur. Bugün çoğu kişi rekombinant insan insüliniyle ya da insülin analoklarıyla (reçetelerin %93 ü) tedavi edilmektedir. Hayvansal insülin sadece % 7 oranında kullanılmaktadır.

Kemik (Ortapedik) Ameliyatı Olan Kimselerde Meydana Gelen Pıhtıyı Önlemek İçin Heparin

Domuzdan üretilen Heparin, en yaygın yazılan ilaçlardan biridir. Domuzlar, Çin’den tedarik edilir ve yılda 30 ile 150 milyon domuz, heparin üretiminde kullanılır. 1930’lu yılların sonlarından beri ticari olarak kullanılan heparin, hayvanlardan kimyasal uzaklaştırma yoluyla üretilir. (domuz bağırsağı, inek akciğeri)

Farmasötik (Eczacılığa dair) perspektifden bakıldığında, uyumlu aktivite ve ilacın temizliği üretim safhasının önemli bir parçasıdır ve yapay maddelerle bunun gerçekleşmesi daha kolaydır.

Bugün, pıhtılaşma ve pıhtılaşmayla damar tıkanmasını (the factor xa inhibitors) azaltmak ve ortopedik ameliyat geçiren hastalarda pıhtılaşma riskini önlemede kullanılan lisanslı yeni ilaçlar mevcuttur.

Şimdiki Uygulamalar

Yapay ürünler geniş çapta bazı hayvan ve insan menşeli ilaçların yerini almıştır. Çoğu yapay olan ürünlerin geliştirilmesi hayvan menşeli ilaçlardan daha avantajlı hale gelmiştir. Bunlardan bazıları şöyledir:

• Biyolojik enfeksiyon riskini azaltır.

• Ürünlerin uyumunu geliştirir ve kaynakları daha güvenilir yapar.

• Hayvan menşeli ilaç kullanımını tasvip etmeyen, dini ve kültürel hassasiyetleri olan bazı hastalar için alternatifler sunar. Alternatifleri mevcut olduğunda hastalara dini ya da kişisel tercihleriyle ters düşmeyen yapay bir ürün sunulabilir.

Bir İlacın Hayvan Katkılı Olduğu Nasıl Saptanır?

• Doktorunuzdan ya da hemşirenizden, üreticiyi arayıp ilacın içeriğine dair ilaç danışma departmanından bilgi almasını isteyiniz.
• İlacın ismi de bazen kendini ele verebilir. Ancak, ilacın hayvan katkılı olup olmadığı sadece isimden anlaşılmaya da bilir.
• Tüm bileşen maddeleri ayrıntılı biçimde göstermese de, Hasta Bilgilendirme Broşürü kimi zaman işe yarayabilir.
• Eczacınıza sorabilirsiniz.

Bilgi ve Kanaat Hastaların Yapacağı Tercihlere Yardımcı Olur

Doktorlar, hemşireler ve eczacılar dini ve kişisel hassasiyetleri olan hastalar için yazdıkları ilaçların yapısına ve kaynağına dikkat etmelidirler. İlaçların yapay alternatifleri varsa bunlar, ilacın kılavuzunda ve formülünde belirtmelilerdir. Bir hasta olarak eğer sizin için önem arz ettiğini düşünüyorsanız, alternatif ilaç tedavileri hakkında bilgi edinmelisiniz. Eğer hiç birisi mevcut değilse, ilacı kullanmanın fayda dengesini, dini inanışlarınızı göz önünde bulundurarak doktorunuzla, ailenizle ve dini büyüklerinizle görüşmelisiniz.

Hayvan katkılı ilaç ile yapay (sentetik) ilaç arasında bir seçim yapmanız gerektiğinde, hangisinin sizin ya da aile üyeleriniz için doğru olduğu konusunda doktorunuzla görüşmelisiniz.

Mükemmele Ulaşmak- Ulusal Sağlık Hizmetlerinde Tercih, Duyarlılık ve Eşitlik

Ulusal Sağlık Hizmetleri, hastaların ihtiyaçalarına cevap verebilmek ve onların eşit biçimde ilaç erişimini sağlamak amacıyla onlara bir tercih sunma anlamında düzenlemeler yapmayı amaçlamaktadır.

Hastalar, ilaç tercihinde kendilerine imkân sunulmasını istemektedirler ve bu da doğru ve dengeli bilginin varlığını gerektirir.

DOMUZ KATKILI İLAÇLAR VE KLİNİK ALTERNATİFLERİ

Sarah Beaumont, BPharm, MRPharmS, Field Support Manger, HealthGain Solutions

Bu bölüm kendilerini ilgilendiren durumlarda bir ilacın domuz içeriği hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isteyen hastalar için faydalı ve pratik bir rehber sunar.

Ürünün domuz kaynaklı içeriğini ve var olan klinik alternatifleri tanımlar. Tablo, hayvan türevi içeren ilaçların geniş bir listesini içermektedir.³

DOMUZ KATKILI İLAÇ TEDAVİSİ HAKKINDAKİ KARARLARA HASTALARIN DÂHİL EDİLMESİ

Professor Paula McGee, RN, RNT,PhD, MA, BA, Cert Ed, School of Health and Policy Studies, University of Central England

• Hastalar ve bakıcıları ilaç tedavisini anlamak istemektedirler bu yüzden tedavileri konusundaki kararlara dâhil edilebilirler.
• Önerilen ilacın nereden geldiği hakkında bilgi sahibi olmak, insanları inançlarına saygı gösterildiğinin kanıtlanmasında ilk adımdır.
• Reçete yazılmadan önce ve ilacın kullanılma zamanından çok önce bu konuya değinmek önemlidir. Böylece, eğer uygun ve imal edilmiş ise alternatif ilaçlar hazır edilebilir.
• Konuyu dile getirmenin en uygun zamanı, doktor, hemşire veya eczacınızla durumunuzun ilk değerlendirmesinin yapıldığı vakittir.

Doktor, hemşire veya eczacımla domuz katkılı ilaçlar hakkında neden konuşmalıyım?

Bir hasta olarak tedaviniz hakkındaki kararlara dâhil olmak isteyebilirsiniz. Bu şekilde;

• Neden belirli bir ilacın yazıldığını,
• Nasıl alınması gerektiğini,
• Beklenen faydasını,
• Oluşabilecek potansiyel istenmeyen etkileri anlayabilirsiniz.

Bu anlayış, tedavide sizin onayınızın alınmasının esas parçasıdır. Bu, ayrıca ilaçları istenildiği gibi almanıza ve tedaviden maksimum fayda sağlamanıza yardım eder.

Pek çok insan için ağız, iğne ve diğer yollarla domuz katkılı ilaç alınması, teklifi dahi kabul edilemezdir ve bunun nedenleri kitapçıkta, ilgili yerde tartışılmıştır.

Dünya Tıp Derneği, hastalar kendi kararlarını verme hakkına sahiptir ve kendi kararlarını vermede özgürdür görüşünü destekler (WMA 1995 3.Bölüm). Bu hakkınızı domuz katkılı ilaçlar konusunda kullanabilirsiniz.

Hangi ilaçların domuz katkılı olduğunu nasıl bilirim?

Domuz türevi tüm ürünlerin katkıları ve içerikleri hakkında bilgi bir önceki bölümde mevcuttur. Bu, antikaogulen (pıhtı önleyici), insülin ve jelâtin kaplamalı hazır ilaçları da içermektedir.

Doktor, hemşire veya eczacım domuz kaynaklı tedavi istemediğimi nasıl bilecek?

Domuz kaynaklı ilaç tedavisi konusunu her zaman gündeme getirmekte özgür hissedin, fakat ideal olan tedavi için reçete yazılmadan önce bunu yapmaktır. Doktorunuza görüşlerinizi mümkün olduğu kadar erken iletmeniz, doktorunuzun reçete yazarken durumun farkında olması açısından önemlidir. Ancak onlara anlattığınız sürece doktor, hemşire ve eczacınızın sizin inançlarınızın fakında olabileceğini unutmayınız. Karar vermek için uygun bilgiyi edinme hakkına sahipsiniz (WMA 1995 3.Bölüm).

Normal sorular devam ederken meseleyi bu konuya getirmeyi en kolay yol olarak benimseyebilirsiniz. Doktor, hemşire veya eczacınıza tercihlerinizi anlatabilir ve onların bunu bilmelerini sağlayabilirsiniz.

• Her hangi bir tedavide dininizin veya hayat tarzınızın ne ifade ettiğini
• Almamayı tercih ettiğiniz her hangi bir ilacı
• Hayvansal kaynaklı her hangi bir tedaviden rahatsız olduğunuzu belirtebilirsiniz.

Örnek olarak,

“Bir Müslüman olarak ilaçlarımdan her hangi birisi domuz katkılı ise bunu öğrenmek istiyorum.” diyebilirsiniz.

Eğer ilaç yazmakla sorumluysanız, hastayı ilk değerlendirdiğiniz zaman konuyu gündeme getirmeniz en uygunudur. Hastanın günlük yaşamı hakkındaki sorular onun dini, hâlihazırdaki ilaçları ve yemek tercihlerini kapsayacaktır. Örneğin,

“Bir Müslüman olarak, domuz katkılı ilaçların farkında mısınız?”

“İlaçlarımın domuz katkılı olmasını istemiyorum.”

Tedavinizle ilgilenen herkesin sizin tercihlerinizin farkında olmalarını sağlamanın imkânı olup olmadığını sorunuz, örneğin hastanedeyseniz yatağınızın kenarında veya kayıtlarınızda renkli etiketlerin bulunması gibi.

Eğer uygun bir sentetik alternatif yoksa?

Bazı durumlarda

• Hastalığınızı tedavi etmek için gerekli olduğu belirtilen ilacın sentetik versiyonu olmayabilir.
• Sentetik alternatif size uygun olmayabilir.

Böyle bir durumda problemi tam olarak anlamak önemlidir. Sorular sorunuz ve hatta daha sonra meseleyi anladığınız şekliyle karşılaştırmak üzere açıklamanın bir kısmının tekrar edilmesini isteyiniz. Doktor, hemşire veya eczacınıza tartışılan konuyu tam olarak anlayıp anlamadığınızı kontrol etmek için konuşulanları kendiniz tekrar açıklamayı tercih edebilirsiniz.

Bu tür yaklaşımlar sizin sorunu anlamanızı ve konuları doktor veya hemşire ile doğru bir şekilde değerlendirmenizi geliştirmeye yardımcı olur.

Bazı durumlarda bu, tedaviye başlama kararı anlamına gelebilir. Bu durumda tercihinizin sonucunun ne olacağını görmeye ihtiyacınız vardır. Verdiğiniz kararla doktor, hemşire veya eczacı aynı fikirde olmasa bile “iyi sebeple, kötü sebeple veya sebepsiz” tedaviye devam etmeme kararında özgür olduğunuz konusunda sizi bilgilendirebilir. Her halükarda size verilen bilgiler ve değerlendirmenin bir özeti, varılan kararla birlikte tıbbi kayıtlarınıza eklenmelidir.

Acil durumlarda ne olacak?

Acil durumlarda dahi hastalar ve bakıcıları uygun tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirilme ve buna dayanarak bir karara varma hakkına sahiptirler.

Bu, bazı bireylerin domuz katkılı ilaç tedavisini tamamen reddedeceği manasına gelebilir. Bu bilgi ve kişinin kayıtlarındaki değerlendirmenin bir özeti, varılan karar ile birlikte kişinin tedavisi ve bakımından sorumlu olan tüm kişilerin bunun sebeplerini bilmesi için kayıt altına alınmalıdır.

Domuz katkılı ilaçların bazılarına uygun sentetik alternatifler olabilir. Bu, size ve aile üyelerinize ilacın etkileri ve potansiyel yan etkileri hakkındaki açıklamayla birlikte teklif edilebilir. Sizin veya aile üyelerinizin verdiği karar doktorunuz tarafından tıbbi kayıtlarda not edilmelidir.

NOTLAR

1.İlgili habere http://www.milligazete.com.tr/haber/Zehirlemeye_anne_karninda_basladilar/295117#.Ux74YD-SyE4 linkinden ulaşılabilir.

2.Makalenin orijinali için: http://www.mcb.org.uk/uploads/PBEnglish.pdf

3.İlaçların tıbbi içerikleriyle ilgili tablolara ulaşabilmek için: http://www.mcb.org.uk/uploads/PBEnglish.pdf Sayfa 16-17-18-19-20 “Table 2 ve Table 3”

KAYNAKÇA

Building on the best: Choice, Responsiveness and Equity in the NHS; Department of Health 2003

From Compliance to Concordance, Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, 1997

A question of choice: Compliance in Medicine Taking, Task Force on Medicines Partnership 2003

Department of Health. The patient’s charter. London: DoH, 1999. (OK)

McGee P. Nursing with Dignity. Nursing Times. 2002: 98 (9); 33.

Bashir A, Asif F, Lacey F, Langley C, Marriorr J, Wilson K. Int J Pharm Pract 2001: 9 (suppl):R78.

Spitzer J, Caring for Jewish Patients. Radcliffe Medical Press; 2003

Gatrad A, Sheikh A. Medical Ethics and Islam: Principles and Practice. Arch Dis Child 2001;84:72-75

Gatrad A, Sheikh A. Health and disease: an Islamic framework. In: Caring for Muslim patients Radcliffe Medical Press Ltd; 2000.

Owens DR, Zinman B, Bolli GB. Insulins today and beyond. Lancet 2001;358:739-746.

Atkinson MA, Eisenbarth GS. Type 1 diabetes: new perspectives on disease pathogenesis and treatment. Lancet 2001;358:221-229.

Hirsh J, et al. Heparin and low-molecular-weight heparin: mechanisms of action, pharmacokinetics, dosing considerations, monitoring, efficacy, and safety. Chest 1998; 114(5 Suppl):489S-510S

http://www.emc.medicines.org.uk

World Medical Association (1995) Declaration of the Rights of the Patient. Adopted by the 34th General Assembly of the World Medical Association Portugal 1981 and amended by the 47th General Assembly Indonesia,September. Available at http://www.wma.net

Dimond, B. (2004) Medicinal products and consent to treatment by the older person. British Journal of Nursing 13 (1) pp41-3

Dimond, B (2003) Medicinal products and consent by mentally incapacitated patients British Journal of Nursing 12 (20) pp 1228-1231

“Schulchan Oruch. Yoreh Deah” The Code of Jewish Law- Chapter 155, Paragraph 3 Hebrew and English

Hakohol Kashrus Guide (2004 in print)

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

Sahipkıran Akademi Hakkında

Sahipkıran AKADEMİ; üniversite öğrencilerine çalışmalarını yayınlayabilecekleri bir platform sağlamak ve öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine katkı sağlamak üzere, Merkezimiz çatısı altında yeni oluşturulmuş bir yapıdır. “Türkiye’nin geleceğinin mimarları, Sahipkıran’da buluşuyor!” sloganı ile gayretli ve üretken üniversitelileri, çalışmalarını bu platformda paylaşmaya ve SASAM’ın etkinliklerine katılmaya davet ediyoruz. Sahipkıran AKADEMİ üyeliği, tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Üye olan öğrenciler, istedikleri zaman üyelikten çıkabilmektedirler. Üye olmak veya üyelikten çıkmak için bilgi@sahipkiran.org adresine, talebinize ilişkin e-posta göndermeniz yeterlidir. Talebiniz, en geç 3 iş günü içinde sonuçlandırılacaktır.

• İRAN DEVRİM’E DOĞRU MU GİDİYOR? - 22 Kasım 2022
• ‘’ULUSLARARASI İKTİSAT: TEORİ, POLİTİKA VE UYGULAMA’’ KİTAP ÖZETİ - 5 Ekim 2021
• “KESİN İNANÇLILAR” KİTAP ÖZETİ - 19 Ağustos 2021
• KUDÜS OLAYLARI VE ALINMASI GEREKEN DERSLER - 3 Haziran 2021
• Ege’de Barış, Çatışma ve Tekerrür: Rezerv Paylaşımı ve Batı’nın Türkiye’yi Dışlama Politikası - 1 Mart 2021
• 19 TÜRK MÜRETTEBATIN BULUNDUĞU GEMİSİYE SALDIRI ARAPÇA BASINDA GENİŞ YANKI BULDU - 28 Ocak 2021
• TAYVAN CORONA VİRÜSÜN EKONOMİK ZARARINI ÖNLEMEYE ÇALIŞIYOR - 18 Şubat 2020
• ÇİN’İN DÖNÜŞÜMÜ - 14 Şubat 2020
• HONG KONG: PLACE WHERE EAST MEETS WEST - 10 Ocak 2020
• TÜRKİYE’NİN İNSANSIZ HAVA ARACI (İHA) SERÜVENİ - 20 Aralık 2019