FİLİPİNLİ MÜSLÜMANLAR VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İÇİN YENİ HİZMET İMKÂNLARI

Sinan MERS?N

Filipinler diye bilinen co?rafya, ?spanyollardan önce tamamen Müslümanlar?n idaresinde idi. Endülüs’te Müslüman b?rakmayan ?spanyollar, ayn? katliam ve zorbal?kla Filipinlerdeki yerli halk? H?ristiyanla?t?rd?lar. Bunlara kar?? direnen ve Müslümanl???n? muhafaza edebilenlere a?a??lamak maksad?yla ?spanyolca da “siyah” anlam?na gelen “Moor” ismini verdiler. Zamanla bu isim “Moro” seklinde telaffuz edilip herkes taraf?ndan kabul edildi. ?u anda Filipinli Müslümanlar, bu ismi iftiharla kullanmaktad?rlar.

 Orta Filipin’deki Palawan adas? dahi, 18. asr?n ikinci yar?s?na kadar Müslüman beyliklerin idaresinde idi (Krall?k diye ifade edilse de bizim tarih anlay???m?za ve evsaf?na bak?l?nca “beylik” demek daha do?ru olsa gerektir). Mindanao, Jolo ve sair adalar ise 19. asrin ikicisine kadar tamamen Müslümanlar?n idaresindeydi. Geli?en teknoloji ve ate?li silahlar?n yard?m?yla ?spanyollar, Müslüman Beylikleri tek tek y?kt?lar. Kuzey ve orta Filipinlerden H?ristiyan göçmen getirip yerle?tirmeye ba?lad?lar. Tüm bunlar olurken Müslümanlar?n direni?i de devam etti. 1898’de ?spanyollar?n Filipin’i Amerikal?lara terkiyle vaziyette hiçbir de?i?iklik olmad?. H?ristiyan göçmenlerin say?s? daha da artt?. Müslümanlar?n direni?i k?y?lardan da?l?k arazilere çekildi. Katliamlar devam etti. Amerikanlar?n II. Cihan Harbi akabinde Filipin’e hürriyet vermesi sonras?nda yine de?i?en bir ?ey olmad?. Bütün bunlar?n tek bir sebebi vard?. Bu insanlar “Biz Müslüman’?z” diyorlard?. ?spanya (Endülüs) gibi Filipinlerin de ?slam ile zerre kadar alakas?n?n kalmamas?yd? maksat. ?spanyollar, Mindanao ve sair adalardaki Müslüman Beylikleri, 19. yüzy?l?n ikinci yar?s?nda ortadan kald?rd???nda, nüfusun neredeyse tamam?na yak?n? Müslüman idi. Bugün Güney Filipin’in sadece üçte biri Müslümand?r. (Resmi rakamlarda Müslüman say?s? be? milyon olarak gözükse de, bunun hakikat olmad??? a?ikârd?r.) Bu katliamlar?n biraz h?z kesmesi, ancak Müslüman ülke halklar?n?n 1970’lerdeki protestolar? neticesinde mümkün olabilmi?tir. Günümüzde silahla yap?lan katliamlar azalmakla birlikte; sa?l?k, e?itim gibi birçok sahada sinsi oyunlar devam etmektedir. Mesela hamilelik zaman?nda penisilin (antibiyotik) kullan?lmas? neticesinde Morolu çocuklar, çok erken ya?ta anormal derecede di?lerini kaybetmektedirler. Bunu bütün Müslüman çocuklarda bariz bir ?ekilde mü?ahade etmekteyiz.

 Bu sinsi oyunlar her sahada devam etmekle birlikte, en aç??? Müslümanlar?n iktisadi hayat?nda mü?ahede edilmektedir. Bir Müslüman ?ehre gitti?inizde “buran?n nüfusu nedir?” diye sorsan?z do?ru dürüst bir cevap alamazs?n?z. En temel istatistiki malumatlara bile ula?mak imkâns?zd?r; bilen yoktur. ?nternette de ayn?d?r. Sanki Filipinlerde Müslüman yoktur. 2000’li y?llar?n ortalar?n? esas alan bir istatistiki bilgide ?unlar veriliyordu; Filipinlerin ki?i ba??na dü?en milli gelir rakam? yakla??k 500 Amerikan dolar? iken Müslümanlar?n ekseriyet oldu?u yerlerdeki rakam ise 100 Amerikan dolar?n?n bile alt?nda. ?uan Filipin’in ki?i ba??na milli geliri 2000 Amerikan dolar? civar?. Acaba Müslümanlar?n durumu ne? ?kibinli y?llardan bu yana fazla bir ?eyin de?i?medi?ini yine 100 Amerikan dolar? civar?nda oldu?unu ifade edebiliriz. Cami imamlar?n?n ve medrese hocalar?n?n eline geçen rakam?n 25 ila 50 Amerikan dolar? civar?nda oldu?u, defalarca mü?ahede edilmi?tir. Müslüman ?ehirlerde istisnalar hariç, ne do?ru dürüst ne bir okul vard?r ne de mecburi e?itim! Morolular, dini tedrisat? her ?eyin üzerinde tutarlar. Çocu?unu haf?z olarak görmek, hususiyle Müslümanlar?n ekseriyet oldu?u ?ehirlerdeki her anne baban?n rüyas?d?r. Bu be? yüz senelik var olma mücadelesinin getirdi?i bir tecrübe olsa gerektir. Her ?eyleri yak?lan, katliama maruz kalan bu milletin bu gayreti diniyyesi, insan? hayrete dü?ürmektedir. Erkek çocuklar, her ?eyden önce camilerdeki medreselere gidecek, dinini diyanetini ö?renecek ve olabilirse hoca olacakt?r. Bu olmazsa olmazd?r onlar?n hayat?nda. Böyle ?artlar, ancak olsa olsa çölde yasayan bedevi kabilelerde olur. Afrika’n?n en fakiri olan Malavi dahi, Morolulardan zengindir.

Ekim 2012’de Filipinler hükümeti ile Moro ?slami Kurtulu? Cephesi aras?nda çerçeve bar?? anla?mas? imzaland?.[1] Bu anla?ma ile 2016 y?l?nda Müslümanlar?n ekseriyet oldu?u yerler tamamen Müslüman idaresine geçecek. Maden vs. gelirler yar? yar?ya Manila Hükümetiyle payla??lacak. Müslümanlara muhtariyet verilecek. ?smi Moro Memleketi (Bangsa Moro) olarak de?i?tirilecek. Bu anla?ma, hakikaten tatbik edilir mi endi?esi ?u ?ekilde izale edilebilinir. Çin’de maliyet ve isçilik tamamen pahaland?. Art?k ucuz i? gücü gerektiren fabrikalar, yeni yerlere ta??n?yor. Bunlardan birisi art?k Filipinlerdir. Bu hakikat, ayan beyand?r. Asl?nda bu anla?ma, küresel sermayenin emniyeti için imzalanm??t?r. Silahlar?n patlad??? yerde fabrika yap?lamaz. “Önce sükûnet, sonra yat?r?m” umumi kaidesi, bu anla?man?n asil gerekçesidir.

 Bu ?artlar alt?nda Türkiye’de yerle?ik sivil toplum kurulu?lar? neler yapabilirler?

 — Bir imam?n ayl???n?n 25-50 Amerikan dolar? oldu?u, yukar?da bahsedilmi?ti. ?mamlar?n daha fazla ö?renci yeti?tirmesi için kendilerine te?vik mahiyetinde maddi yard?mlar yap?labilir. Böylece genç neslin imanl? bir ?ekilde yeti?mesi garanti alt?na al?nabilir.

 — Filipinlerde Vahhabilerin sponsorlu?unda bas?lan Kuran? Kerim tercümeleri ve dini kitaplar haricinde neredeyse dini kaynak bulunmamaktad?r. Bir an önce ehlisünnetin muteber kitaplar?n?n her çe?idinin Arapça ve yerli lisanlarda tercümeleri bol miktarda da??t?lmal?d?r. Yoksul halk, mâlî durumlar? nedeniyle ellerine geçeni de?erlendirmeye çal??maktad?r.

 — Türkiye’ye Filipinlerden ö?renci getirilerek ülkemiz tan?t?lmal?, Filipinlerde gönüllü elçilerimiz yeti?tirilmelidir.

 — Müslüman ?ehirlerin belediyeleri ve ileri gelenleriyle beraber sosyal faaliyetler organize edilmeli, eski giyilebilecek elbiselerden, bedava sa?l?k taramas? ve toplu sünnet merasimlerine kadar gibi geni? bir yelpazede etkinlikler düzenlenmelidir.

 — Müslüman ?ehirlerde nerdeyse hiç bir sanayi yat?r?m? yoktur. Buralar?n isimleri ?ehir, kendileri ise köydür. El de?memi? madenler, ç?kar?lmay? beklemektedir. ?u an fakir olan o bölgelere, bahsi geçen anla?mayla büyük yat?r?mlar yap?laca?? beklenilmektedir. Türkiye’den i? adamlar? bu bölgelerde yat?r?m yapmay? ve bölge halk?n?n sorunlar?n? yak?ndan mü?ahede ederek bu insanlara yard?m etmeyi hedefleri aras?na koymal?d?rlar.

 — T?KA ve Yunus Emre Enstitüsü gibi devlet kurumlar?, Filipinler’de de faaliyette bulunmal?, hem bölgenin kalk?nmas?, hem de ülkemizin tan?n?rl???n?n artmas? için çaba göstermelidirler.

• Yazar Hakkında
• Son Yazılar

Sinan Mersin Hakkında

• FİLİPİNLİ MÜSLÜMANLAR VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İÇİN YENİ HİZMET İMKÂNLARI - 1 Eylül 2013