Alan Strathern /Oxford Üniversitesi
BBCTürkçe
Budist rahiplere ö?retilen ahlaki ilkeler aras?nda en önde geleni öldürmeme ilkesidir. ?iddetten kaç?nma, ba?l?ca dinler aras?nda en merkezi yere, Budizm’de sahiptir. Öyleyse neden budist rahipler halk? müslümanlara kar?? k??k?rtan konu?malar yap?yor ve hatta onlarca ki?inin öldürüldü?ü olaylara ?ahsen kat?l?yor? Hint Okyanusu’nun iki yakas?nda aralar?nda 1000 mili a?k?n mesafe bulunan iki ülkede bunu gözlemlemek mümkün: Sri Lanka ve Birmanya. Ortada garip bir durum var. Çünkü iki ülke de bir islami tehditle kar?? kar??ya de?il. ?ki ülkede de, küçük bir az?nl?k olan müslümanlar genelde bar??ç? bir tavra sahip.
Sri Lanka’da olaylar? tetikleyen, helal kesim tart??mas? oldu. Rahipler liderli?inde Budist Tugay isimli grup mitingler düzenledi. Do?rudan eylem ve Müslüman i?yerlerini boykot ça?r?s? yapt?, Müslümanlar?n çocuk say?s?ndan ?ikayetçi oldu. Sri Lanka’daki olaylar s?ras?nda Müslümanlar aras?nda can kayb? olmad?. Ancak Birmanya’da çok daha ciddi bir tablo ortaya ç?kt?. Mart ay?nda, ülkenin orta kesimindeki Meiktila’da Müslümanlar? hedef alan sald?r?larda en az 40 ki?i öldü. Sald?r?lar? k??k?rtan A?in Wirathu isimli bir Budist rahipti. 2003 y?l?nda dini nefret k??k?rt?c?l??? yapmaktan hapis yatan bu rahip, kendisini garip bir biçimde ‘Budist bin Ladin’ olarak adland?r?yor. Olaylar?n bir sarrafta ç?kmas? rastlant? de?il. Her iki ülkede de, ekonomik kaynakl? ?ikayetler istismar ediliyor. Dini az?nl?klar, ço?unlu?un dü? k?r?kl?klar?n?n günah keçisi haline geliyor.
Sald?rgan dü?ünceler Budist ö?retiyle taban tabana z?tt?r. Hatta Budizmde bu tür dü?üncelerden kurtulman?n pratik yöntemleri bile geli?tirilmi?tir. Meditasyon yoluyla kendi dü?üncelerinizle ba?kalar? aras?ndaki ayr?l??? ortadan kald?r?p, her türlü canl?ya yönelik bir ?efkat geli?tirmeniz beklenir. Tabi Hristiyanl?kta da güçlü bir pasifist damar vard?r. ?sa Peygamber ‘dü?manlar?n?z? sevin ve size eziyet edenler için dua edin’ demi?tir. Ama bir din ç?k?? noktas? ne olursa olsun, önünde sonunda devlet iktidar?yla Faust türü bir pazarl?k yapar. Nihayetinde Budist rahiplerin de, ?iddetin kayna?? olan krallar?n destek ve korumas?na ihtiyac? vard?. Krallar da rahipleri, halk nezdinde kendilerine me?ruiyet sa?layabilecek bir unsur olarak gördü. Sonuç ironik görünebilir. E?er kendi dünya görü?ünüzün üstünlü?üne dair derin bir inanc?n?z varsa, bunu korumak ve yaymak en önemli görev haline gelebilir. Haçl?lar, islamc? militanlar, ‘hürriyet a????’ milletlerin liderleri yüksek idealler u?runa ?iddeti me?ru gördüler. Budist liderler ve rahiplerin de onlardan bir fark? yok.
Tarihi itibar?yla Budizm Hristiyanl?ktan daha bar??ç?l bir din de?il. Sri Lanka’n?n birle?mesi, 500 Budist rahibe liderlik eden bir kral?n, Budist olmayan bir kral? yenip, taraftarlar?n? katletmesiyle olur. ‘Do?ruluk timsali’ olarak görülen Birmanyal? liderler de tarih boyunca Budizm ad?na her türlü ?iddeti me?ru gösterdiler. Japonya’da bir çok samuray Zen Budist’ti; Budist ö?reti bir çok icraat? me?ru göstermek için kullan?ld?. Halk?n geni? kesimleri Budizmi milli kimli?in temel unsurlar?ndan biri olarak görmeye ba?lad?. Birmanya ve Sri Lanka’n?n ?ngiliz ?mparatorlu?u’ndan ba??ms?zl???n? kazanmas? sürecinde Budizmin önemli rolü oldu. Her iki ülkede de Budist radikallerle iktidar partileri ars?ndaki ili?ki mu?lak. Ancak Müslüman kar??t? görü?ler halk?n baz? kesimleri aras?nda kar??l?k buluyor. Her iki ülkede de ço?unlukta olmalar?na kar??n bir çok Budist, dinlerinin tehdit alt?nda oldu?unu ve uluslar?n?n birlik içinde olmas? gerekti?ini dü?ünüyor. Küresel geli?melerin de bunda kritik rolü var. Dünyan?n dört bir yan?ndaki ?iddetle radikal ?slam aras?nda ba? kuruluyor. Budistler de ‘madem di?er dinler ?iddete ba?vuruyor, altta kalmamak laz?m’ diye dü?ünüyor.
BBCTürkçe
http://www.bbc.co.uk/turkce/ozeldosyalar/2013/05/130502_budist_musluman.shtml