Twitter Facebook Linkedin Youtube

IŞİD VE HALİFELİK

Cesurhan TAŞ

Cesurhan TAŞ

IŞİD militanları, Irak ve Suriye’de daha şimdiden çok geniş bir bölgeyi ele geçirdi. Halkın bazı kesimlerinin uç fikirlere ve batı karşıtı önyargılara açık olduğu Ürdün ise bir sonraki hedef gibi görünüyor. Kaddafi’den sonra bir türlü otoritenin tesis edilemediği Libya, IŞİD fikriyatına kolay bir av olabilir. Lübnan ise zaten çoktan bir cam kırığı yığınını andırıyor. Beş bin yıllık Mısır’da bile fikri sarsıntı artıyor. Ortadoğu’nun güçlü ordusu, terörün gitgide nüfusu kalabalık Nil ovasına yayıldığı Sinai’deki cihatçılarla baş edemiyor.


İstikrar ve refahın yuvası olarak lanse edilen Arap Yarımadası bile kısa süre içerisinde bu yıkıcı girdaba kapılabilir. Suudilerin kuzey sınırları daha şimdiden IŞİD’in hedefleri arasında. Bu arada Körfez’in kral, şeyh ve emirleri de silahlarını finanse ettikleri militanların kendileri için de tehlikeli olabileceğinin farkına varmaya başladılar. Ortadoğu’yu, İslami seçkin savaşçıların kuşatarak delik deşik edeceği, dev gökdelenlerin ve diğer mimari eserlerin savaşlar, saldırılar ve şiddetle aşındırılacağı uzun bir dermansızlık dönemi tehdit ediyor.


Hilafet makamı Müslümanlar için önemli bir kurumdur. Peygamberimiz Hz. Muhammed’in ardılı olan kişiler halife olarak telakki edilir ve halife olan kişi peygamberimiz adına İslam toplumunu yönetme hakkını kazanır. Bu makamda oturan kişi İslam Dünyasında dünyevi gücü elde eden ya da zorla ele geçiren siyasi liderlere meşruluk kazandırmak için özellikle ruhani bir unvan olarak taa o zamandan beri varlığını iyi kötü devam ettiriyordu. Ancak Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyetini kurarken hilafeti kaldırdığında dünyadaki tüm Müslümanlar büyük bir şaşkınlık yaşadı. Bu durum, İtalya başbakanının bir sabah uyanıp papalığı, miadı dolmuş ve sorunlu bir kurum olarak ortadan kaldırması gibi bir şeydi. Böyle bir olaya dünyadaki Katolikler acaba ne derdi? Papalığı kaldırmak İtalya’ya düşmediği gibi halifeliği kaldırmak da Türkiye’nin tek başına verebileceği bir karar değildi. Çoğu Müslüman, bu makamın gücüne ve temsil ettiği değere hâlâ özlem duyuyor. Halifeliğin yokluğunda günümüzde İslam Ümmetini dünyada kim temsil ediyor? Müslümanların bu makamın yeniden hayata geçirilmesi konusunda bugün büyük olasılıkla anlaşamayacağı bir tarafa bu kavram hâlâ İslami tarihin görkemini ve hasret duyulan birliği hatırlatıyor.


Günümüzde dünya ölçeğinde bir çok saygın İslami din adamı mevcut fakat çoğu Müslüman, merkezi bir otorite eksikliğini dünyadaki İslami görüşün zayıflığının ve yetersizliğinin bir kaynağı olarak görüyor. Batı’nın Müslüman ülkeleri işgal ettiği, liderlerini devirdiği, ekonomi ve enerji kaynaklarına el koyduğu bir dönemde İslam Dünyasındaki zayıflık ve lider eksikliği Müslümanlar için canlı bir kaygı olmaya devam ediyor. Bu sebeple “halife” kelimesinin dillendirilmesi, makamın yeniden hayata geçirilmesiyle gerçekten ilgilenmese bile çoğu Müslümanın tarih hafızasında hassas bir noktaya dokunuyor. Müslümanların çoğu, kavram ne kadar tartışmalı olsa da İslami değerlerle bilinçli ve amaçlı bir şekilde yönetilen bir devlet talebi ileri sürüyor.


Afganistan ve Irak’ın büyük bölümünün yıkıcı ve başarısız savaşlarda ABD’nin ateş gücüyle yerle bir edildiği ve Suriye’nin yoğun olarak dışarıdan yardım gören bir iç savaşla hâlâ Batı’nın menzilinde olduğu bu zamanda, radikal görüşler ve duygular bugünün Müslüman dünyasında başarılı oluyor. Radikal cihatçı hissiyatının ve açıklamaların birleşik bir İslam devleti çağrısıyla günümüzde tekrardan yer bulması hiç şaşırtıcı değil. Fakat gerçek şu ki bu aşırılıkçıların korkunç derecede şiddet yanlısı görüşleri ve eylemleri, dünyadaki Müslümanlar için son derece sarsıcı ve korkutucu.


Irak-Şam İslam Devletinin (IŞİD) bir devlet olarak devam etmesi mümkün gözükmüyor fakat sembolik hilafet bildirisi, Müslümanların dikkatini çekiyor. IŞİD olmasa bile Sünni Arap merkezli bir devletin Irak’ta kurulması bekleniyor. Müslümanların çoğu, IŞİD’in “hilafetini” sert, müsamahasız ve ilkel bir kurum olarak reddedecektir. Ancak radikal zamanlar radikal tepkiler doğurur. Bu tür bir İslami gaye, İslami politikaları daha uzun bir zaman etkilemeye devam edecek ve sonunda büyük ihtimalle Türkiye veya Tunus’taki gibi ılımlı ve nispeten başarılı İslami politikalar kabul görecektir. Sömürge mirasının ve onun sınırlarının üstesinden gelmek için daha geniş siyasi, ekonomik, kültürel ve dinî bütünlük arayışındaki İslam Dünyası, zorluklara direnecektir. Halifelik de bu zorlukların üstesinden gelmek üzere bir araç olarak görülmelidir.

.

Cesurhan TAŞ

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız.

Cesurhan Taş Hakkında

Cesurhan TAŞ: (Ankara) 1974 Anamur doğumludur. ODTÜ İ.İ.B.F, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü mezunudur. İngilizce, Arapça ve Rusça bilmektedir. Devlet yapısı, kamu yönetimi, mali yönetim, kalkınma ekonomisi, bölgesel kalkınma ve kamu hukuku alanlarında çalışmaları bulunmaktadır. Yörük ve Türkmen kültürü üzerine de araştırma ve inceleme çalışmaları yapmaktadır.

Yorumlar (12)

  1. Muhammed Orcin dedi ki:

    Güzel bir analiz olmuş, tebrik ve teşekkür ederim.

  2. Ersoy Yildiz dedi ki:

    IŞİD denilen örgütü, sanki kendi başına karar veren, bağımsız eylem gücü olan, dünyadaki büyük güçlerin kontrolünden soyutlanmış bir güç gibi gözlerde büyütenlere şaşıyorum.

  3. cesurhan dedi ki:

    Teşekkür ederim aziz dostum.Destek,yorum ve önerilerinize her daim ihtiyacımız var.

  4. Ercan Çal dedi ki:

    ışid tim ve inanmıyorum

  5. Mustafa Turgut dedi ki:

    Üstadın analizi yerinde.Nesnel ve tarafsız bir değerlendirme yapmış.Hilafetin kaldırılması konusunda Atatürk’e haksızlık yapıldığını düşünüyorum.Atatürk hilafeti kaldırmadı.TBMM’nin manevi şahsiyetine devredildi.Bunun ifade edilmesi gerekiyordu.

  6. cesurhan dedi ki:

    Mustafa bey,hilafet fiilen kaldırıldıktan sonra TBMM’nin manevi şahsiyetine bu görevin tevdi edilmesinin bir anlamı yoktur.TBMM hilafet makamı olarak ne yapmıştır bugüne kadar?Hiç birşey.Gerçekte olan hilafetin lağvedilmesidir.

  7. Mahzun dedi ki:

    IŞİDe Türkiyenin desteğinden hiç bahsetmemişsiniz.IŞİD’i Türkiye besledi büyüttü.

    • cesurhan dedi ki:

      Mahzun bey IŞİD’e Türkiye’nin destek verip vermediğini bilmiyoruz.En azından hükümet yetkilileri tarafından kabul edildiğine dair bir beyanata ben rastlamadım.Bu konuda sadece rivayetler dolaşıyor ortalıkta.

  8. mahzun dedi ki:

    Halifeliğin papalık kadar etkili olacağını zannetmiyorum.Türk bir halifeyi hint müslümanlarından başka tanıyan olmadı.

    • cesurhan dedi ki:

      Papalığın hristiyan devletler üzerinde ne denli etkilidir tartışılır.ABD geliştirdiği hangi politikaları papalığa sorarak geliştiriyor ki…Tüm müslümanların bir Türk halifeyi ne denli tanıyacağı da dediğiniz gibi tartışmalı.Arap müslümanların bu konuda çekinceli olduklarını biliyorum.

  9. Mehmet Karasakal dedi ki:

    Yazıız güzel.Ancak IŞİD’in elindeki 49 tutsağımız hiç dikkate alınmamış.Uluslararası alanda büyük bir sorunumuz olan bu konuda kimse kılını kıpırdatmıyor.Herkes üç maymunu oynuyor.

  10. Kursun Yusuf dedi ki:

    Bir damarın karşılığı olmasa TUTMAZ….Her bir taraf İŞİD' i farklı bir yönü ile biliyor ve tanıyor(tanıtıyor)…Hz.ALi' nin Nehvaran' da mağlup ettiği damar çok zaman geçse de DİRİLTİLDİ…

Mustafa Turgut için bir cevap yazın Cevabı iptal et


%d blogcu bunu beğendi: